احمد الوندی - گروه فیزیک زمین، موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران
سید وحید ابراهیم زاده اردستانی - گروه فیزیک زمین، موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران
روشنک رجبلو - گروه فیزیک زمین، موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران

تعیین گوشه و مرز افقی ساختارهای زمین شناسی مانند دایک، گسل، گنبد نمکی و..، یکی از اهداف مهم و اساسی در تفسیر داده های گرانی و مغناطیسی محسوب می گردد. اگرچه در دهه های اخیر روش ها و الگوریتم های مختلفی بر اساس مشتقات افقی و قائم داده های میدان پتانسیل برای تعیین گوشه و مرز جانبی ساختارهای مدفون معرفی گردیده، اما غالبا این فیلترها برای تعیین مرز ساختارهای زیرسطحی با چگالی های مختلف و توده های عمیق و حتی ساختارهای باریک نامناسب بوده و از توان تفکیک پذیری (resolution) و کیفیت لازم نیز برخوردار نیستند. در این پژوهش یک فیلتر به منظور تعیین گوشه و مرز توده های مدفون زمین شناسی، با استفاده از ترکیب تابع سیگموئید سریع بهبود یافته و مشتقات افقی و قائم گرادیان افقی کل با تفکیک پذیری و دقت مناسب معرفی گردیده است. به همین منظور، در ابتدا کارآیی و توانمندی فیلتر تابع سیگموئید سریع (به اختصار FSF) بر روی مدل های مصنوعی گرانی و مغناطیسی پیچیده حاصل از چشمه های مدفون منشوری و مدل مصنوعی مغناطیسی بیشاپ (Bishop) با نوفه و بدون نوفه بررسی گردیده و سپس توانمندی فیلتر در مقایسه با فیلترهای مرسوم و استاندارد مانند، گرادیان افقی کل (THDR)، زاویه تیلت (TDR)، زاویه تتا (TM) و زاویه تیلت گرادیان افقی کل (TAHD)، بر روی داده های گرانی و مغناطیسی میدانی معدن گل گلهر سیرجان واقع در استان کرمان مورد بررسی و آزمایش قرار گرفته است. برای هر دو مدل مصنوعی و واقعی، روش تعیین مرز افقی سیگموئید سریع، از کیفیت و تفکیک پذیری بهتری نسبت به سایر فیلترهای تعیین گوشه برخوردار بوده و قادر است به طور همزمان مرزهای بی هنجار ی ها ی گرانی و مغناطیسی با دامنه های کوچک و بزرگ را با جزئیات و دقت بیشتری تعیین نماید. از اینرو با اطمینان می توان از فیلتر FSF در تفسیر کیفی بی هنجاری های میدان پتانسیل و شناسایی موقعیت افقی ساختارهای زیرسطحی استفاده نمود.

داده های میدان پتانسیل, فیلتر تعیین گوشه, تابع سیگموئید سریع, معدن۲ گل گهر