حسین هاتف هریس - کارشناس آزمایشگاه، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی ، دانشگاه تبریز
سعید زهتاب سلماسی - استاد گروه اکوفیزیولوژی گیاهی - دانشکده کشاورزی - دانشگاه تبریز
مهدی ارزنلو - استاد گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر گونه های جنس تریکودرما و قارچ های مایکوریز بر افزایش عملکرد، درصد و مقدار اسانس گیاه شوید در شرایط گلخانه ای به صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. ریشه دو رقم شوید محلی تبریز و رقم لانگ آیلند ماموت با مایه های تلقیح تهیه شده از جدایه های دو گونه تریکودرما (longibrachiatum BZ۴-۴ و Trichoderma harzianum Na-۱ac.) و دو گونه قارچ مایکوریز Rhizophagus irregularis)  وGlomus verciform ) تیمار شد. نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان داد که بیشترین شاخص کلروفیل به قارچ T. harzianum به میزان ۰۳/۴ و کمترین میزان به قارچ G. verciform به میزان ۲۷/۲ تعلق داشت. همچنین بیشترین میزان کلروفیل b در تیمار T. harzianum × رقم محلی تبریز به مقدار۲۸/۱۱ (میکروگرم بر میلی لیتر) و کمترین مقدار در تیمار T. longibrachiatum + رقم محلی تبریز به میزان µg/ml ۳۶/۲ مشاهده شد. همچنین بیشترین درصد کلونیزاسیون به تیمار رقم لانگ آیلند × R. irregularis به میزان ۷۷ درصد و کمترین به تیمار رقم محلی × G. verciform به میزان ۲۹ درصد تعلق داشت. از نظر محتوای اسانس، بیشترین درصد اسانس از قارچ T. harzianum به میزان ۳۹/۲ درصد و کمترین آن از قارچ G. verciform به میزان ۷/۰ درصد به دست آمد. اثرات متقابل رقم × قارچ نیز بر کلروفیل a، و کارتنویید معنی دار بود و باعث افزایش آن ها شد، به طوربه طوری که بیشترین مقدار کلروفیل a در تیمار رقم لانگ آیلند × T. harzianum به میزان µg/ml ۷۵/۲۵ ثبت شد. بیشترین کلروفیل کل در تیمار رقم لانگ آیلند × T. harzianum به میزان µg/ml ۶۱/۳۰ و کمترین آن در تیمار رقم محلی تبریز × R. irregularis، به میزان µg/ml ۵۶/۱۶ بود. بیشترین میزان کارتنویید در تیمار لانگ آیلند × T. longibrachiatum به میزان µg/ml ۶۴/۹ و کمترین آن در تیمار رقم محلی تبریز × T. harzianum به میزان µg/ml ۵۷/۳ تولید شد و بیشترین عملکرد اسانس در تیمار رقم لانگ آیلند × T. longibrachiatum به میزان ml/g ۶/۰ و کمترین آن در تیمار رقم محلی تبریز × شاهد به مقدار ml/g ۲/۰ بود.

عملکرد, کارتنویید, کلونیزاسیون, کود بیولوژیک, گیاه دارویی