علی صبوری - دانشجوی دکتری رشته زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزآباد، فیروزآباد، شیراز، ایران
مجید غلامحسینی - استادیار بخش تحقیقات دانه های روغنی، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
فرود بذرافشان - دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزآباد، فیروزآباد، شیراز، ایران
فرهاد حبیب زاده - استادیار گروه ژنتیک و به نژادی گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران،
بهرام امیری - دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزآباد، فیروزآباد، شیراز، ایران

به منظور بررسی پاسخ کمی و کیفی سه رقم کنجد (.Sesamum indicum L) به تیمارهای مختلف آبیاری و کودی، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج طی سال­های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ انجام شد. آزمایش به صورت کرت­های خرد شده - فاکتوریل و در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آبیاری در دو سطح شامل رژیم کم آبیاری و آبیاری کامل درکرت­های اصلی و فاکتوریل مقادیر مختلف نیتروژن و ارقام کنجد در کرت­های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در شرایط آبیاری کامل، کاربرد ۱۲۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار در مقایسه با عدم کاربرد آن، عملکرد دانه کنجد را ۸۳ درصد افزایش داد؛ در مقابل، این افزایش عملکرد در پاسخ به کاربرد نیتروژن در تیمار کم آبیاری، ۴۰ درصد بود. نتایج همچنین نشان داد که بیشترین مقدار کارایی مصرف آب در تیمار آبیاری کامل و کم آبیاری به ترتیب از ارقام اولتان و دشتستان ۲ با دریافت ۱۲۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد. همچنین نتایج حاکی از آن است که رقم دشتستان ۲ بیشترین (۵۱ درصد) و رقم ناز تک شاخه کمترین (۴۷ درصد) محتوی روغن دانه را دارا بودند. نتایج نشان داد در تیمار آبیاری کامل، کاربرد کود نیتروژنی برای هر سه رقم قابل توجیه است؛ در مقابل در شرایط کم آبیاری در هیچکدام از ارقام، عملکرد دانه بالاتر از ۵۰۰ کیلوگرم در هکتار حتی با مصرف مقادیر بالای نیتروژن (۶۰ و ۱۲۰ کیلوگرم در هکتار) به دست نیامد.

درصد پروتئین دانه, درصد روغن دانه, عملکرد دانه, کم آبیاری, نیتروژن