مهدی معتکفی - Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, University of Zabol, Zabol, Iran
احمد قنبری - Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, University of Zabol, Zabol, Iran
محسن موسوی نیک - Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, University of Zabol, Zabol, Iran
علیرضا سیروس مهر - Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, University of Zabol, Zabol, Iran

خشکی از عوامل مهم محیطی کاهنده عملکرد کلزا به­ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران است. به­منظور بررسی فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدان و برخی صفات بیوشیمایی کلزا رقم دلگان در شرایط تنش خشکی با محلول­پاشی تنظیم کننده رشد آلی و کلسیم، آزمایشی به صورت کرت­های خرد شده بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل (چاه نیمه) انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح قطع آبیاری بر اساس مراحل فنولوژیک رشد گیاه، در سه سطح I۱= شاهد (آبیاری کامل)، I۲= آبیاری تا مرحله تکمیل ساقه­دهی و I۳= آبیاری تا مرحله خورجین­دهی به­عنوان عامل اصلی و عامل فرعی شامل محلول­پاشی: F۱= شاهد (محلول­پاشی آب خالص) و محلول­پاشی تنظیم کننده رشد آلی و کلسیم با غلظت­های F۲= ۱/۰، F۳= ۰۵/۰ و F۴= ۰۳/۰ بود. افزایش سطوح تنش خشکی از تیمار آبیاری کامل نسبت به تیمار آبیاری تا مرحله خورجین­دهی و پس از آن آبیاری تا مرحله تکمیل ساقه­دهی سبب افزایش فعالیت آنزیم­های کاتالاز، پراکسیداز، پلی­فنل اکسیداز، آسکوربات پراکسیداز، فنل، فلاونوئید، کربوهیدرات و پروتئین شد و بیشترین مقدار این صفات از تیمار آبیاری تا مرحله تکمیل ساقه­دهی و محلول­پاشی در غلظت ۱/۰ حاصل شد. مقدار افزایش فعالیت آنزیم کاتالاز به­میزان (۸۲)، پراکسیداز (۹۰)، پلی­فنل اکسیداز (۷۲)، آسکوربات پراکسیداز (۷۶)، کربوهیدرات محلول (۷۵)، پروتئین (۲۸)، فنل (۷۳) و فلاونوئید (۵۳) درصد در شرایط آبیاری تا مرحله تکمیل ساقه­دهی و محلول­پاشی در غلظت ۱/۰ نسبت به تیمار آبیاری کامل و عدم محلول­پاشی بود. در مجموع به­نظر می­رسد از بین تیمارهای آزمایش، با محلول­پاشی تنظیم کننده رشد آلی و کلسیم با غلظت ۱/۰ می­توان اثرات منفی ناشی از تنش را با فعال کردن سیستم آنتی اکسیدانی آنزیمی و غیر آنزیمی تعدیل کرد.

Carbohydrates, Cut-off irrigation, Phenol, Protein, Selenium, پروتئین, سلنیوم, قطع آبیاری, کربوهیدرات, فنل