مهدیه سمسارزاده - Department of Agronomy, Takestan Branch, Islamic Azad University, Takestan, Iran.
سعید سیف زاده - Department of Agronomy, Takestan Branch, Islamic Azad University, Takestan, Iran.
داوود درویشی زیدآبادی - Kerman Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Kerman, Iran.
حمیدرضا ذاکرین - Department of Agronomy, Takestan Branch, Islamic Azad University, Takestan, Iran.
اسماعیل حدیدی ماسوله - Department of Agronomy, Takestan Branch, Islamic Azad University, Takestan, Iran.

این آزمایش با هدف بررسی تاثیر زئولیت بر خصوصیات بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی گیاه دارویی گشنیز در شرایط تنش خشکی به­صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کاملا تصادفی در چهار تکرار طی دو سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ و ۹۸-۱۳۹۷ انجام شد. عامل تنش خشکی در سه سطح (شامل: ۱۰۰% نیاز آبی (بدون تنش)، ۷۵% نیاز آبی (تنش ملایم) و ۵۰% نیاز آبی (تنش شدید)) و مصرف زئولیت در پنج سطح (عدم مصرف، ۲، ۴، ۶ و ۸ تن در هکتار زئولیت). نتایج نشان داد که با اعمال تنش خشکی، ارتفاع گیاه، وزن تر و خشک اندام هوایی به طور چشم­گیری کاهش یافت؛ درحالی که با کاربرد زئولیت تاحدودی اثرات تنش کم­آبی کاهش یافت. بیشترین و کمترین میزان وزن خشک اندام هوایی به­ترتیب، در آبیاری نرمال (بدون تنش) با کاربرد شش تن زئولیت در هکتار (۹۹/۲ گرم بر بوته) و در شرایط خشکی (۵۰ درصد نیاز آبی) بدون کاربرد زئولیت (۲۲/۱ گرم بر بوته) به­دست آمد. همچنین کاهش میزان آبیاری، سبب افزایش پرولین شد، درحالی که با کاربرد زئولیت تا اندازه ای اثرات خشکی کاهش یافت. آبیاری نرمال و مصرف شش تن در هکتار زئولیت کمترین مقدار پرولین و تنش شدید (آبیاری ۵۰ درصد نیاز آبی) و عدم مصرف زئولیت، بیشترین میزان پرولین را دارا بود. به طورکلی مشخص شد که با اعمال تنش ملایم (۷۵ درصد نیاز آبی) و استفاده از شش تن در هکتار زئولیت می­توان ضمن کاهش اثرات تنش، از عملکرد اقتصادی قابل­قبولی در گیاه گشنیز برخوردار بود.

Coriander, Catalase, Drought stress, Membrane permeability, Zeolite, تنش خشکی, زئولیت, کاتالاز, گشنیز, نفوذپذیری غشا