محب اله شادمانی - دکتری حقوق بین الملل دانشگاه تهران

تدوین و توسعه ، نقش اصلی را در توسعه و تحول حقوق بین الملل ایفا می کنند . در حقوق بین الملل ، مانند سایر رشته های حقوقی ، تدوین عبارتست از تبدیل و برگرداندن علمی قواعد عرفی به مجموعه ای از قواعد نوشته که به صورت منظم دسته بندی شده اند و توسعه حقوق ، عملی است که قواعد جدید را بر مبنای حقوق موجود تایید می کند یا تخصیص می دهد. ماده ۱۳ اساسنامه کمیسیون حقوق بین الملل ، سعی بر تفکیک صریح تدوین از توسعه تدریجی حقوق بین الملل دارد اصطلاح توسعه مترقیانه حقوق بین الملل به معنی تهیه و آماده سازی پیش نویس یا طرح عهدنامه هایی در زمینه موضوعاتی است که هنوز در حقوق بین الملل قاعده مند نشده اند و یا در آن موارد ، حقوق هنوز به حد کافی در رویه کشورها توسعه نیافته است و اصطلاح تدوین حقوق بین الملل به معنی قاعده مند کردن بسیار صریح و منظم قواعد حقوق بین الملل در زمینه هایی است که قبلا در آنها یک رویه منطقی ، سابقه و آموزه وجود داشته است . این تفکیک هر چند از حیث نظری شایان توجه است ، اما از دید عملی فایده چندانی بر آن مترتب نیست . تدوین حقوق ، به طور طبیعی توسعه حقوق را به همراه دارد و بخشی از توسعه حقوق مرهون تدوین حقوق است . تدوین و توسعه حقوق بین الملل ، تنها هدفی که دنبال می کنند هدف فنی است و آن ، پایان بخشیدن به ابهام قواعد حقوقی و ایجاد قواعد حقوقی جدید است طرح موضوع تدوین و توسعه حقوق بین الملل پس از گذشت قرنها از زمان پیدایش این نظام حقوقی یکبار دیگر اهمیت آن را نشان می دهد. وظیفه تدوین و توسعه تدریجی حقوق بین الملل بر عهده مجمع عمومی سازمان ملل متحد قرار داده شده است. البته تدوین و توسعه تدریجی حقوق بین الملل در انحصار مجمع عمومی نیست، بلکه ارکان دیگری از سازمان ملل متحد از جمله دیوان بین المللی دادگستری، کمیته های سوم و ششم مجمع عمومی و نهادهای داوری بین الملل ی نیز نقش مهمی بویژه در توسعه تدریجی حقوق بین الملل داشته و دارند. برای مثال می توان به نقش دیوان بین المللی دادگستری در توسعه حقوق معاهدات، حقوق دریاها، حفظ صلح و امنیت بین المللی اشاره نمود. از سوی دیگر تدوین و توسعه تدریجی حقوق بین الملل خاص نهادهای بین المللی نیست، بلکه نهادهای منطقه ای نیز نقش مهمی در این قلمروها ایفا می کنند.

حقوق بین الملل ،تدوین، اصول حاکم،توسعه، سازمان ملل متحد