محمدامین حسین پور - کارشناس پایش آلاینده های زیست محیطی معاونت محیط زیست و خدمات شهری شهرداری مشهد
زهره کوهجانی گوجی - دانشجو دکتری شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قشم- کارمند شهرداری مشهد

محیط زیست و طبیعت از گذشته تا به امروز در ارتباط مستقیم با زندگی افراد بوده است و نقش مهمی در بهبود و تعدیل شرایط زندگی شهری دارد که متاسفانه امروزه با توجه به رشد سریع شهرنشینی، شکلگیری کلانشهرها و صنعتی شدن از اهمیت این بخش از شهرها کاسته شده و سهم این فضاها در سطح شهرها کاهش یافته است. شهروندان که نیاز اساسی به محیط زیست و طبیعت در شهرها را دارند می توانند با کاشت انواع فضاهای سبز شهری در قالب باغچه های منازل و بام های سبز شهری ضمن کمک به توسعه فضای سبز در بهبود وضعیت محیط زیست شهری از جمله تاثیر مثبت در کاهش آلودگی هوا نقش داشته باشند. هدف اساسی این پژوهش دستیابی به راهکارهای بهبود شرایط محیط زیستی با بهره گیری از ظرفیت مشارکت های اجتماعی شهروندان در شهر مشهد می باشد که به روش اسنادی کتابخانه ای و میدانی انجام گردیده و در زمره مطالعات توصیفی تحلیلی و کاربردی قرار می گیرد. جامعه آماری این پژوهش را ساکنین شهر مشهد تشکیل می دهند که تعداد ۴۰۰ نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب گردیده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از روش تحلیل آماره T، تحلیل رگرسیون همبستگی و روش تحلیل SWOT انجام گردیده است. مطابق نتایج بدست آمده مشارکت اجتماعی شهروندان نقش مستقیم و معناداری در ارتقای شرایط محیط زیست در شهرها دارد. طبق یافته های تحلیلی پژوهش افراد سه عامل مهم و اثرگذار بر مشارکت شهروندان در حفظ محیط زیست را مشارکت فکری، مشارکت فیزیکی و تعلق خاطر عنوان کرده اند. نتایج حاصل از تحلیل SWOT و تبیین دودویی عوامل نشان داد که برای حفظ محیط زیست با استفاده از نقش بام سبزها و باغچه های منازل با تاکید بر مشارکت شهروندان استفاده از راهکارهای تهاجمی در کلانشهر مشهد در اولویت اول قرار دارد.

محیط زیست، فضای سبز، بام سبز، مشارکت اجتماعی، کلانشهر مشهد