نادر پاپی - موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
سیدجواد علیمحمدی - ایستگاه ملی تحقیق و توسعه گاو دومنظوره گاودشت، موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بابل، ایران
محسن آهنگری - ایستگاه ملی تحقیق و توسعه گاو دومنظوره گاودشت، موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بابل، ایران
رسول بابازاده - ایستگاه ملی تحقیق و توسعه گاو دومنظوره گاودشت، موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بابل، ایران

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات تغذیه تکمیلی در زمان­ قوچ­ اندازی، اواخر آبستنی و دو ماه اول شیردهی، بر عملکرد تولید و تولیدمثلی پرورش گوسفند زل اجرا گردید. به این منظور تعداد ۱۲۰ راس میش نژاد زل دو تا پنج ساله با میانگین وزن زنده ۴/۷۸±۳۳/۸ کیلوگرم و سابقه تولیدمثلی مشخص، از گله موجود در ایستگاه ملی تحقیقات گاو دومنظوره گاودشت استان مازندران، انتخاب و به دو گروه همگن تقسیم شدند. تیمارها شامل: گروه اول (تیمار شاهد)؛ میش ­های تغذیه شده با جیره پایه + ۱۰۰ گرم کنسانتره در اواخر آبستنی و دو ماه اول شیردهی و گروه دوم (تیمار آزمایشی)؛ میش ­های تغذیه شده با جیره پایه + ۲۰۰، ۳۰۰ و ۴۰۰ گرم کنسانتره به ترتیب در زمان­ های جفت­گیری، اواخر آبستنی و دو ماه اول شیردهی، بودند. هر کدام از گروه ­ها به دو زیرگروه ۳۰ راسی تقسیم شده و در دوره جفت­گیری به مدت ۴۰ روز با یک راس قوچ، در یک باکس جداگانه نگه داری شدند. نتایج نشان داد باروری ظاهری، چندزایی، توان تولیدمثلی و توان تولیدی در گروه شاهد و آزمایشی به ترتیب ۸۵/۰ و ۹۰/۰ درصد، ۱۱۱/۸ و ۱۱۴/۸ درصد، ۹۵/۰ و ۱۰۳/۳ درصد، ۹۱/۷ و ۱۰۷/۷ درصد بود. اختلاف معنی ­داری بین میانگین وزن میش ­ها بعد از زایش در گروه شاهد و آزمایشی مشاهده نشد. وزن تولد بره در گروه آزمایشی (۳/۴ کیلوگرم) به طور معنی­ داری بیش تر از گروه شاهد (۳/۰ کیلوگرم) بود (۰/۰۵>p)، اما وزن شیرگیری بره (به ترتیب ۱۳/۵ و ۱۴/۷ کیلوگرم در گروه آزمایشی و شاهد) به ازائ هر راس میش تحت تاثیر تغذیه تکمیلی قرار نگرفت. به­ طورکلی می­  توان نتیجه گرفت که اضافه کردن تغذیه تکمیلی به شکل کنسانتره به جیره میش در سامانه ­های وابسته به چرا، در زمان­ های قوچ  اندازی، اواخر آبستنی و دو ماه اول شیردهی، عملکرد تولید و تولیدمثلی میش را بهبود می­ بخشد.

آبستنی, تغذیه تکمیلی, شیرگیری, گوسفند زل