عبدالوهاب کلته - گروه شیلات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر، ایران
افشین قلیچی - گروه شیلات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر، ایران
سارا جرجانی - گروه شیلات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر، ایران
رضا اکرمی - گروه شیلات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر، ایران
فریبرز قجقی - گروه شیلات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر، ایران

با توجه به محدودیت روغن ماهی و قیمت بالای آن، صنعت خوراک آبزیان نیاز به یافتن جایگزین­ های مناسب برای روغن ماهی در صنعت آبزی ­پروری دارد. لذا هدف از مطالعه حاضر بررسی تاثیر جایگزینی چربی ضایعات طیور به جای روغن ماهی جیره با استراتژی برگشت به جیره اصلی بر برخی فراسنجه ­های رشد و خونی ماهی قزل­ آلای رنگین ­کمان (Oncorhynchus mykiss) به منظور یافتن جایگزین مناسب برای روغن ماهی است. برای انجام این تحقیق ۱۲۰ عدد بچه ماهی به وزن  ۷۲/۱۳±۵۰/۲ گرم خریداری و پس از دوره سازگاری، ۲۵ قطعه در هر حوضچه به صورت طرح کاملا تصادفی با ۵ تیمار و ۳ تکرار رهاسازی شدند. تیمار شاهد: تغذیه شده با جیره معمول، تیمار ۱: تغذیه شده با جیره حاوی مخلوط روغن ماهی و چربی طیور (۵۰/۵۰) به مدت یک ماه و با جیره معمول در ماه دوم، تیمار ۲: تغذیه شده با جیره حاوی چربی طیور به مدت یک ماه و با جیره معمول در ماه دوم، تیمار ۳: تغذیه شده با جیره حاوی مخلوط روغن ماهی و چربی طیور (۵۰/۵۰)، تیمار ۴: تغذیه شده با جیره حاوی چربی طیور. در پایان دوره دو ماهه پرورش، شاخص ­های رشد و ضریب تبدیل غذایی محاسبه شد. هم چنین ۶ عدد ماهی از هر تیمار خون­گیری و فراسنجه ­های خونی طبق روش ­های استاندارد اندازه ­  گیری شد. اختلاف معنی­ داری بین تیمارهای مختلف در خصوص فراسنجه ­های رشد، تغذیه و تعداد گلبول­ های قرمز وجود نداشت. مقدار هموگلوبین در تیمارهای ۱ و ۴ به طور معنی ­داری کمتر از تیمار شاهد بود. مقدار هماتوکریت در تیمار ۴ به طور معنی­ داری کم تر از تیمار ۱ بود. تعداد گلبول­ های سفید در تیمار ۴ به طور معنی ­داری کم تر از سایر تیمارها بود. کم ترین درصد لنفوسیت و بیش ترین درصد نوتروفیل در نمونه­ های تیمار ۴ مشاهده شد، به طوری که مقدار این فراسنجه در تیمار ۴ با سایر تیمارها معنی ­دار بود. جایگزینی چربی ضایعات طیور به ­جای روغن ماهی و تغذیه مجدد با جیره معمول به دلیل توانایی بالای ماهی قزل ­آلای رنگین کمان در هضم مواد غذایی و تبدیل غذا به بافت می­ تواند باعث کاهش هزینه­ های تولید شود. بنابراین تمام تیمارها به غیر از تیمار ۴ قابل توصیه می­ باشد.

قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss), روغن ماهی, چربی ضایعات طیور, رشد, ضریب تبدیل غذایی, خون شناسی