قربان علی کابوسی - گروه شیلات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس، گنبدکاووس، ایران
ضیاء کردجزی - گروه شیلات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس، گنبدکاووس، ایران
محمد فرهنگی - گروه شیلات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس، گنبدکاووس، ایران
هادی رییسی - گروه شیلات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس، گنبدکاووس، ایران

هدف از این تحقیق تعیین محل مناسب رهاسازی بچه ماهیان پرورشی با استفاده از شاخص های تنوع زیستی بزرگ بی مهرگان کفزی در پایین دست رودخانه گرگانرود بود. نمونه برداری از آب سطحی و رسوبات بستر رودخانه از سه ایستگاه در بخش انتهایی رودخانه شامل (۱) پاسگاه، (۲) پل خواجه نفس و (۳) سد لاستیکی خواجه نفس، طی پنج نوبت (در خرداد ۱۳۹۷ و در اردیبهشت، مرداد، آبان و بهمن ماه سال ۱۳۹۸)  انجام شد. نتایج آزمون کرت های خرد شده نشان داد در میزان بار آلی بستر ایستگاه های نمونه برداری اختلاف معنی داری وجود نداشت. شاخص ها تنوع زیستی بین ایستگاه های نمونه برداری اختلاف معنی دار داشتند، به طوری که فراوانی گونه ها، غنای گونه ای، شاخص تنوع شانون در ایستگاه پل خواجه نفس بالاتر از ایستگاه پاسگاه (محل رهاسازی بچه ماهیان پرورشی) بود. به علاوه، کیفیت آب در ایستگاه پل خواجه نفس بهتر بود، به طوری که میزان اکسیژن محلول در آب در ایستگاه پل خواجه نفس بالاتر و هم چنین شوری آب و مواد جامد محلول در آب در این ایستگاه کم تر از ایستگاه پاسگاه (محل رهاسازی بچه ماهیان پرورشی) بود. بنابراین، پیشنهاد می شود شیلات در انتخاب محل رهاسازی بچه ماهیان پرورشی انعطاف پذیری داشته باشد و در صورت بهبود جریان آب رودخانه گرگانرود بچه ماهیان پرورشی در فاصله دورتری از مصب در محل پل خواجه نفس رهاسازی کند تا شانس بقاء بچه ماهیان رهاسازی شده افزایش یابد. لازمه این کار هم برقرار بودن جریان آب در رودخانه در طی سال است، که برای دستیابی به این هدف باید سیاست برداشت آب از طبیعت، از سیاست انسان محور به سیاست اکوسیستم محور تجدید نظر گردد.

تنوع زیستی, بچه ماهیان پرورشی, رهاسازی, گرگانرود