مجتبی علیشاهی - گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
سعید غلامی - گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
فرزانه فعلی - گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

در این تحقیق اثر سه عصاره گیاهی حنا Lawsonia inermis، مرزهSatureja khuzestanica  و هندوانه ابوجهل Citrullus colocynthis بر مرحله ترونت و تومونت انگل تک یاخته ­ای ایکتیوفتریوس مولتی فیلیس ارزیابی گردید. بدین منظور ابتدا عصاره هیدروالکلی عصاره های تهیه گردید، سپس ترونت و تومونت انگل ایکتیوفتریوس از ماهی قزل آلای شدیدا مبتلا جداسازی شد. در مرحله بعد هر دو مرحله انگل در مجاورت غلظت­ های افزایشی هر عصاره قرار گرفتند. میزان بقای انگل در هر غلظت، هر سه ساعت یک بار و برای ۱۲ ساعت ثبت گردید و LD۵۰ هر عصاره در این دوره زمانی با استفاده از روش Probit محاسبه گردید. از مالاشیت سبز به عنوان کنترل مثبت استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که LD۵۰ حنا، مرزه و هندوانه ابوجهل بر تومونت به ترتیب برابر ۴/۶۸، ۲/۳۲ و ۵/۲۱ میلی گرم در لیتر بود. در صورتی که این میزان برای مالاشیت گرین ۰/۲۴ میلی گرم در لیتر بود. LD۵۰ عصاره های حنا، مرزه و هندوانه ابوجهل بر ترونت نیز به ترتیب برابر ۰/۵۷، ۰/۴۵ و ۲/۳۷ میلی گرم در لیتر و در مورد مالاشیت سبز برابر ۰/۱۲۱ میلی گرم در لیتر بود. با توجه به نتایج تحقیق علی رغم اثرات نسبی ضدانگلی عصاره حنا و مرزه بر انگل ایکتیوفتریوس، این اثرات در مقایسه با اثرات مالاشیت ناچیز بوده و امکان جایگزینی مالاشیت با این عصاره ها وجود ندارد، هرچند می توان با توجه به اثرات ضدایکتیوفتریوسی این عصاره ها از آن ها به عنوان کمک درمان در کنار درمان های شیمیایی استفاده کرد.

انگل ایکتیوفتیریوس مولتی فیلیس, اثرات ضدانگلی, عصاره حنا, عصاره مرزه, عصاره هندوانه ابوجهل