محمد درویشی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
یحیی محمدی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
فرشید فتاح نیا - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
مهدی بهرامی یکدانگی - موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
گلناز تاسلی - بخش تحقیقات علوم دامی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال بختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شهرکرد، ایران
محمد شمس الهی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

این پژوهش برای ارزیابی نمره وضعیت بدنی در دوره خشکی و زمان گوساله ­زایی بر بروز ناهنجاری­ های متابولیکی گاوهای هلشتاین استان اصفهان انجام شد. تعداد ۵۱۳۸ رکورد از زایش­ های مختلف از سال ۱۳۹۵ استخراج شد. داده ­ها شامل شماره دام، سال زایش، ماه زایش، اسکور زمان زایش، طول دوره خشکی، طول دوره آبستنی، وزن تولد گوساله، جنس گوساله، تعداد گوساله ­های متولد شده در هر زایش، جفت ماندگی، سخت­ زایی، مرده ­زایی و متریت بود. به منظور یکنواختی، داده ­ها در کلاس­ های مختلف طبقه ­بندی شدند. داده ­های به دست آمده با استفاده از نرم افزار SAS با رویه GLIMMIX تجزیه شدند. نتایج نشان داد که میزان تغییر نمره وضعیت بدنی بر بروز ناهنجاری­ های متابولیکی (جفت ماندگی، سخت زایی، مرده ­زایی و متریت) معنی دار نبود (۰/۰۵≤P). تاثیر شکم زایش بر جفت ماندگی، سخت ­زایی،  مرده ­زایی و متریت معنی­ دار بود (۰/۰۱≥P). تاثیر وزن تولد گوساله بر جفت ماندگی (وزن­ های کم تر از ۳۵ کیلوگرم و بالاتر از ۴۶ کیلوگرم)، سخت ­زایی و مرده ­زایی (گوساله ­های با وزن ۴۶ کیلوگرم) و متریت معنی­ دار بود (۰/۰۱≥P). طول دوره خشکی بر بروز جفت­ ماندگی (در طول دوره خشکی کم تر از ۴۵ روز و دوره خشکی ۶۱ تا ۱۰۰ روز به بالا با دوره ۴۶ تا ۶۰ روز)، سخت­ زایی (افزایش طول دوره خشکی از ۶۰ به ۱۰۰ روز) و متریت (در طول دوره خشکی کم تر از ۴۵ روز و دوره خشکی ۶۱ تا ۱۰۰ روز به بالا  با دوره ۴۶ تا ۶۰ روز) اثر معنی­ داری داشت (۰/۰۱≥P). اثر طول دوره آبستنی بر جفت ­ماندگی معنی­ دار (۰/۰۱≥P) اما بر بروز مرده زایی معنی دار نبود (۰/۰۵≤P). فصل زایش بر بروز جفت ماندگی و متریت اثر معنی­ دار داشت (۰/۰۱≥P).

نمره وضعیت بدنی, ناهنجاری های متابولیکی, دوره خشکی, گاوهای هلشتاین