محمدمهدی جعفرزاده - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
نجمه رنجی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
احسان ابوطالب - گروه فارماسیوتیکس، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی گیلان، رشت، ایران

هدف از این مطالعه تجربی بررسی اثر کادمیوم (Cd) بر بیان ژن­های ماتریکس متالوپروتئیناز ۹ (MMP۹) و مهارکننده بافتی متالوپروتئیناز ۲ (TIMP۲) و بررسی نقش محافظتی N-استیل سیستئین (NAC) بر سمیت کادمیوم در بافت کبد رت­ ها بود. در این مطالعه، رت­ های نر ویستار به ­طور تصادفی به ۵ گروه: شاهد (G۱)، تک دوز کادمیوم (۸۰ میلی­ گرم/کیلوگرم) (G۲)، دوز پیوسته کادمیوم (۵/۲ میلی   گرم/کیلوگرم) (G۳)، تک دوز کادمیوم (۸۰ میلی­ گرم/کیلوگرم) و دوز پیوسته NAC (۵۰ میلی­ گرم/کیلوگرم) (G۴) و دوز پیوسته کادمیوم (۵/۲ میلی ­گرم/کیلوگرم) و دوز پیوسته NAC (۵۰ میلی ­گرم/کیلوگرم) (G۵) تقسیم شدند. رنگ ­آمیزی هماتوکسیلین و ائوزین (H & E) برای مطالعه تغییرات هیستوپاتولوژی استفاده شد. غلظت کادمیوم به­ روش اسپکتروسکوپی کوره گرافیتی در نمونه­ های کبدی اندازه ­گیری شد. بیان ژن­ های MMP۹ و TIMP۲ با استفاده از RT-PCR ارزیابی شد. مواجهه با کادمیوم، به ­ویژه در دوز پیوسته با آسیب شدید بافتی و افزایش سلول­ های التهابی در بافت کبدی همراه بود. میانگین غلظت بافتی کادمیوم ۲۷% در گروه G۲ (P<۰/۰۵) و ۶۰%  در گروه G۳ (P<۰/۰۱) افزایش معنی­ دار داشت. تیمار با NAC در گروه G۴  (P<۰/۰۱) و G۵ (P<۰/۰۱) به ­طور معنی ­داری غلظت بافتی کادمیوم را کاهش داد. کادمیوم هم ­چنین بیان ژن MMP۹ (P<۰/۰۰۱) و TIMP۲ (P<۰/۰۱) را در گروه ­های G۲ و G۳ افزایش داد. تیمار با NAC به­ طور معنی­ داری این اثرات را معکوس کرد. یافته ­ها پیشنهاد می ­کنند که NAC سلول ­های کبدی را با کاهش تجمع کبدی کادمیوم و کاهش بیان ژن ­های TIMP۲ و MMP۹ محافظت می­ کند.

کادمیوم, N استیل سیستئین, استرس اکسیداتیو, MMP۹, TIMP۲