محسن جمالیان - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران
فرزاد قنبری - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران
شهریار مقصودلو - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران
انور آموزمهر - گروه تغذیه دام و طیور، دانشکده علوم دامی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

این پژوهش به ­منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف مواد مغذی و مکمل اسید آلی (بیوترونیک) بر عملکرد، جمعیت میکروبی ایلئوم و فراسنجه­ های خونی جوجه ­های گوشتی انجام گردید. ۳۰۰ قطعه جوجه گوشتی سویه کاب ۵۰۰ (از دو جنس) در قالب طرح کاملا تصادفی با آرایش فاکتوریل ۳×۲ در ۳۰ واحد آزمایشی (شش تیمار و پنج تکرار) استفاده شدند. فاکتورها شامل دو سطح مکمل اسید آلی (جیره ­های حاوی ۰/۱ درصد اسید آلی و جیره های فاقد اسید آلی) و سه سطح مواد مغذی (سطح استاندارد، ۲/۵ درصد کم تر از سطح استاندارد و پنج درصد کم تر از سطح استاندارد) بودند. اثر متقابل بین اسید آلی و سطوح مختلف مواد مغذی در هیچ کدام از صفات معنی­ دار نبود. مکمل اسید آلی باعث افزایش وزن در صفر تا ۲۱ روزگی شد (۰/۰۵>P). بین مقدار افزایش وزن جوجه ­های دریافت کننده سطوح مختلف مواد مغذی تفاوتی مشاهده نشد. مصرف خوراک تحت تاثیر اسید آلی و سطوح مواد مغذی قرار نگرفت. استفاده از اسید آلی باعث بهبود ضریب تبدیل غذایی گردید (۰/۰۵>P). اما این صفت تحت تاثیر سطوح مختلف مواد مغذی قرار نگرفت. اسید آلی تعداد کل باکتری­ ها در ایلئوم را کاهش داد (۰/۰۵>P). جمعیت میکروبی در سطوح مختلف مواد مغذی یکسان بود. استفاده از مکمل اسید آلی و سطوح مختلف مواد مغذی تاثیری بر متابولیت ­های خونی و ترکیب لاشه جوجه ­ها نداشت. به ­طور کلی تنظیم جیره تا سطح مواد مغذی کم تر از پنج درصد سطح توصیه شده کاب ۵۰۰ در جوجه ­های گوشتی، تاثیر منفی بر عملکرد پرندگان نداشت. هم چنین اسید آلی باعث بهبود برخی صفات عملکردی به ­ویژه در دوره آغازین شد.

بیوترونیک, ترکیب لاشه, جمعیت باکتری, غلظت مواد مغذی, متابولیت های خونی