بهمن یارقلی - استادیار، موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی ، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، البرز، ایران
الهه کنعانی - دانشجوی دکتری گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین

با توجه به شرایط بحرانی دریاچه ارومیه، اصلاح روش های آبیاری به عنوان یکی از راهکارهای موثر مد نظر مدیران آب کشور می باشد. پژوهش حاضر به منظور ارزیابی اثر اصلاح فعالیت های کشاورزی با هدف کاهش مصرف آب بر میزان انتشار گازهای گلخانه ای در سطح استان های آذربایجان شرقی (پنچ شهرستان) و آذربایجان غربی (شش شهرستان) در دو فصل زراعی پائیزه و بهاره بر روی محصولات گوجه فرنگی، گندم و چغندرقند اجرا شد.نتایج کشت پائیزه گندم نشان داد که میزان CO۲ تولیدی به ترتیب در آذربایجان شرقی و غربی معادل ۲۲ و ۲۸ درصد در مقایسه با تیمار شاهد کاهش داشته است. ردپای کربن در آذربایجان شرقی و غربی در تیمار در مقایسه با شاهد به ترتیب کاهشی معادل ۳۹ و ۳۵ درصد را نشان می دهد. نتایج کشت بهاره برای گوجه فرنگی نشان داد که میزان CO۲ تولیدی در تیمار بالغ بر ۲۵ درصد نسبت به شاهد کاهش داشته است به طوری که از ۳۹۲۵ در شاهد به ۲۹۱۷ کیلوگرم در هکتار در تیمار رسیده است. ردپای کربن تولیدی گوجه فرنگی نیز نشان داد که در تیمار معادل ۰۴/۰ و برای شاهد معادل ۰۶/۰ (Kg CO۲/kg) بوده و کاهشی حدود ۳۳ درصد داشته است. برای چغندرقند در استان آذربایجان غربی به ترتیب میزان CO۲ تولیدی و رد پای کربن در تیمار معادل ۷/۱۱ و ۵/۲۸ درصد نسبت به شاهد کاهش نشان می دهد.

آب مصرفی کشاورزی, آذربایجان شرقی و غربی, رد پای کربن, گازهای گلخانه ای