روح اله مرادی - گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی بردسیر، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.
مهدی نقی زاده - گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی بردسیر، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.

این مطالعه با هدف شبیهسازی اثرات تغییر اقلیم بر دوره رشد، شاخص سطح برگ، عملکرد زیست توده و دانه گندم رقم میهن در دو استان کرمان و اردبیل اجرا شد. برای این منظور، مدل گردش عمومی HadGEM۲-ES تحت دو سناریوی RCP۴.۵ و RCP۸.۵ در دو دوره زمانی ۲۰۵۵-۲۰۲۱ و ۲۰۹۰-۲۰۵۶ به کار برده شد. برای شبیهسازی پارامترهای اقلیمی و ایجاد فصل رشد احتمالی برای هر دوره از نرم افزار MarkSIMGCM و برای شبیهسازی رشد گندم از مدل CERES- Wheat در نرم افزار DSSAT استفاده گردید. نتایج ارزیابی مدل نشان داد که MarkSIMGCM دقت قابل قبولی برای پیش بینی پارامترهای اقلیمی و شبیهسازی فصل رشد احتمالی در شرایط تغییر اقلیم آینده داشت. طول دوره رشد گندم تحت تاثیر تغییر اقلیم در هر دو سناریو برای دورههای مورد سنجش و در هر دو منطقه مورد بررسی بین ۵۱/۰ تا ۵۹/۴ درصد کاهش خواهد یافت. نتایج شبیهسازی نشان داد که تا سال ۲۰۵۵ عملکرد بر اساس سناریوی RCP۴.۵ در منطقه کرمان نسبت به شرایط کنونی ۸۷/۳ درصد کاهش خواهد یافت. اما، طبق سناریوی RCP۸.۵ در کرمان و هر دو سناریوی یاد شده در اردبیل، عملکرد گندم در آینده بین ۹۹/۰ تا ۱۵/۱۵ درصد افزایش خواهد یافت. در دوره بلندمدت (۲۰۹۰) عملکرد گندم برای منطقه کرمان طبق هر دو سناریوی RCP۴.۵ و RCP۸.۵ نسبت به زمان کنونی کاهشی ( به ترتیب ۳۹/۷- و ۳۶- درصد) بوده و در اردبیل بر اساس سناریوی RCP۴.۵ افزایشی (۳۶/۲۰ درصد) و طبق سناریوی RCP۸.۵ کاهشی (۸۹/۲- درصد) خواهد بود. این نشان میدهد، نقش منفی افزایش  دما با گذشت زمان بیشتر از اثر مثبت افزایش ۲CO خواهد بود. به طور کلی، نتایج تایید نمود که رقم میهن در شرایط آینده اقلیمی اردبیل عملکرد قابل قبولی تولید خواهد نمود، ولی در کرمان باید راهکارهایی جهت سازگاری به این شرایط سنجیده شود.

دی اکسید کربن, ریزمقیاس نمایی, سناریو, گرمایش جهانی