رضا صادقی - نویسنده مسئول، گروه حشره شناسی و بیماری های گیاهی، دانشکده فناوری کشاورزی ابوریحان، دانشگاه تهران، پاکدشت، ایران. رایانامه: rsadeghi@ut.ac.ir
مصطفی میرزایی - گروه حشره شناسی و بیماری های گیاهی، دانشکده فناوری کشاورزی ابوریحان، دانشگاه تهران، پاکدشت، ایران. رایانامه: m.mirzaei@ut.ac.ir
عسگر عباداللهی - گروه علوم گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی مغان، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران. رایانامه: ebadollahi@uma.ac.ir
ارسلان جمشیدنیا - گروه حشره شناسی و بیماری های گیاهی، دانشکده فناوری کشاورزی ابوریحان، دانشگاه تهران، پاکدشت، ایران. رایانامه: jamshidnia@ut.ac.ir
مجید قربانی جاوید - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده فناوری کشاورزی ابوریحان، دانشگاه تهران، پاکدشت، ایران. رایانامه: mjavid@ut.ac.ir

شب پره هندی Plodia interpunctella Hübner (Pyralidae) یکی از آفات مهم محصولات انباری در ایران می باشد که برای کنترل آن از سموم شیمیایی تدخینی استفاده می­شود. استفاده از اسانس های گیاهی و ترکیبات آن به دلیل خطرات کم روی پستانداران می­تواند جایگزین مناسبی برای سموم مرسوم تدخینی باشد. در این پژوهش مرگ ومیر، مهارکنندگی آنزیم آلفا-آمیلاز و میزان پروتئین کل لارو شب پره هندی تحت تاثیر عصاره گلبرگ زعفران با آنتوسیانین بالا در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. غلظت های مورداستفاده شامل ۵۰۰، ۶۹۰، ۱۰۰۰، ۱۳۸۰ و ۲۰۰۰ پی پی ام بودند که طی زمان های ۲۴ و ۴۸ ساعت در چهار تکرار علیه لاروهای سن پنجم آفت استفاده شدند. مقدار غلظت کشنده پنجاه درصد (LC۵۰) عصاره گلبرگ زعفران روی لارو شب پره هندی بعد از ۲۴ و ۴۸ ساعت به­ترتیب برابر با ۹۵۰/۲۲۴۴ و ۸۲۸/۱۴۳۴ پی پی ام برآورد شد. فعالیت آنزیم آلفا-آمیلاز در لارو سن پنجم شب پره هندی تحت تاثیر تیمارهای عصاره گلبرگ زعفران اختلاف معنی داری با شاهد داشت. بیش ترین میزان فعالیت آنزیم آلفا-آمیلاز لارو آفت تحت تاثیر عصاره گلبرگ زعفران برابر با ۱/۸۳ درصد و میزان مهارکنندگی آنزیم مذکور نیز برابر با ۸/۲۱ درصد ارزیابی شد که اختلاف معنی داری با شاهد داشتند. علاوه بر آن، میزان پروتئین در لاروهایی که تحت تاثیر این عصاره قرار داشتند با گروه­های شاهد تفاوت معنی داری داشت. بنابراین، با توجه به سمیت تدخینی عصاره گلبرگ زعفران و فعالیت بازدارندگی آن روی آنزیم آلفا-آمیلاز لاروهای شب­پره هندی، این عصاره می­تواند جهت انجام پژوهش های تکمیلی در راستای مدیریت اکولوژیک آفت مذکور موردتوجه قرار گیرد.

آنزیم آلفا-آمیلاز, پروتئین, عصاره گلبرگ زعفران, سمیت, میزان مهارکنندگی