علی نادری عارفی - نویسنده مسئول، بخش تحقیقات پنبه و گیاهان لیفی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ورامین، ایران. رایانامه: a.arefi@areeo.ac.ir

به منظور بررسی تاثیر کاهش فاصله ردیف از ۷۵ سانتی متر رایج به ۲۵ سانتی متر و کشت در ردیفهای بسیار باریک (Ultra Narrow Row; UNR) در سال ۱۳۹۸ آزمایشی به صورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در دو مکان آرادان (استان سمنان) و مرکز تحقیقات کشاورزی استان تهران در ورامین انجام شد. کرت اصلی عبارت بود از تاریخ کشت (۱ خردادماه و ۱۵ خردادماه) و کرتهای فرعی به رقمهای تیپ بسته پنبه شامل خورشید، کاشمر، ساجدی، حکمت و شاهد خردادماه اختصاص یافت. نتایج نشان داد که اثر مکان بر صفات رویشی و زایشی کاملا معنیدار شد. کشت در ردیفهای بسیار باریک در آرادان منجر به افزایش عملکرد شد، اما در ورامین، نه تنها عملکرد افزایش نیافت، بلکه به علت رشد رویشی بیرویه و کاهش تعداد غوزه، عملکرد به شدت کاهش یافت. کاهش فاصله ردیف منجر به افزایش تعداد شاخه رویا، زایا و ارتفاع بوته شد. در ورامین ارتفاع بوته همه رقمها بیش از ۱۱۹ سانتی متر شد. بالاترین عملکرد در این منطقه از کشت معمول رقم شاهد خردادماه به دست آمد (۳۸۸۶ کیلوگرم در هکتار) که بیانگر برتری روش معمول نسبت به کاشت در ردیف­های بسیار باریک است. در آرادان، بیش ترین عملکرد از رقم خورشید به میزان ۵/۵۷۰۲ کیلوگرم در هکتار در ردیفهای باریک حاصل شد و پس از آن رقمهای کاشمر، ساجدی و حکمت قرار داشتند. این نتایج نشان میدهد که کشت رقمهای تیپ بسته، در ردیفهای باریک سازگاری بیش تری با شرایط آرادان (استان سمنان) نسبت به ورامین دارد.

ارتفاع بوته, تراکم, رشد رویشی, رشد زایشی, غوزه