نوید قوی پنجه - بخش‎ ‎علوم‎ ‎دام،‎ ‎دانشکده‎ ‎کشاورزی‎ ‎دانشگاه‎ ‎بیرجند، بیرجند، ایران
محمد حسن فتحی نسری - بخش‎ ‎علوم‎ ‎دام،‎ ‎دانشکده‎ ‎کشاورزی، دانشگاه‎ ‎بیرجند، بیرجند، ایران
سید همایون فرهنگ فر - بخش‎ ‎علوم‎ ‎دام،‎ ‎دانشکده‎ ‎کشاورزی، دانشگاه‎ ‎بیرجند، بیرجند، ایران
سید احسان غیاثی - بخش‎ ‎علوم‎ ‎دام،‎ ‎دانشکده‎ ‎کشاورزی، دانشگاه‎ ‎بیرجند، بیرجند، ایران

پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر تغذیه مکمل بربرین بر عملکرد، ترکیبات شیر و الگوی تغییرات اسیدهای چرب و آنتی اکسیدان های شیر بزهای سانن در دوره انتقال انجام شد. به این منظور تعداد ۲۴ راس بز در نوبت اول زایش با میانگین وزن (۵/۳±۴۵ کیلوگرم) و امتیاز وضعیت بدنی مشابه (۵/۰±۳) در قالب طرح کاملا تصادفی از ۲۱ روز قبل تا ۲۱ روز بعد از زایش به یکی از چهار تیمار آزمایشی شامل ۱) شاهد (جیره پایه بدون مکمل)، ۲) شاهد + ۱ گرم بربرین در روز، ۳) شاهد + ۲ گرم بربرین در روز و ۴) شاهد + ۴ گرم بربرین در روز اختصاص یافت. مصرف خوراک و تولید شیر هر دام به صورت روزانه ثبت شد. در طول دوره آزمایش، بزها به صورت هفتگی، توزین و هم­زمان امتیاز وضعیت بدنی هر دام ثبت شد. پس از زایش، نمونه­های شیر در روزهای ۰، ۷، ۱۴ و ۲۱ اخذ شد. نتایج نشان داد استفاده از ۲ و ۴ گرم مکمل بربرین در روز موجب افزایش ماده خشک مصرفی، توازن انرژی و تولید شیر شد (۰۵/۰P≤). میزان لاکتوز شیر نیز با افزایش مصرف بربرین افزایش یافت (۰۵/۰ ≤ P). مصرف بربرین سیمای اسیدهای چرب شیر را مطابق با توازن انرژی تغییر داد. مقدار اسیدهای چرب ساخته شده از نو (synthesis de novo) شیر در تیمارهای مکمل شده با ۲ و ۴ گرم بربرین افزایش و میزان اسیدهای چرب آزاد کاهش یافت (۰۵/۰P≤). مصرف مکمل بربرین با کاهش اسید چرب C۱۸:۱n۹ همراه بود. غلظت مالون دی آلدئید شیر در تیمارهای مکمل شده با سطوح ۲ و ۴ گرم بربرین کاهش یافت (۰۵/۰P≤). ظرفیت کل آنتی اکسیدانی و همچنین فعالیت آنزیم های گلوتاتیون پراکسیداز، سوپراکسید دیسموتاز و کاتالاز در شیر بزهای تغذیه شده با ۲ و ۴ گرم بربرین در روز بالاتر از تیمار شاهد بود (۰۵/۰P≤). در مجموع، یافته ها نشان داد استفاده از مکمل بربرین به عنوان رویکردی نوین در تغذیه دام در دوره انتقال، علاوه بر بهبود عملکرد و توازن انرژی، غلظت آنتی اکسیدان های شیر را نیز افزایش می دهد.

آنتی اکسیدان, بربرین, بزهای شیری سانن, دوره انتقال, سیمای اسیدهای چرب