شهلا شریفی - دانشیار گروه زبانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر شریعتی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
نرجس بانو صبوری - دانشیار زباشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران

در این جستار درصددیم افعال وجهی فارسی امروز  را به­لحاظ معنایی از منظر رده­شناسی بررسی کنیم تا وضعیت معانی افعال وجهی فارسی امروز را در مقایسه با معانی وجهی یافت شده در دیگر زبان­های دنیا نشان دهیم چارچوب موردنظر در این پژوهش چارچوب ناوز (۲۰۰۸) است. نوع پژوهش حاضر کیفی و روش آن توصیفی- تحلیلی است. داده­های فارسی امروز داده­های طبیعی هستند که از طریق اینترنت و فضای مجازی جمع­آوری شده­اند. افعال وجهی موردبررسی افعال «بایستن»، »توانستن»، «شدن» و «خواستن» هستند. پس از گردآوری داده­ها نوع وجهیت افعال وجهی در داده­ها مشخص شد و سپس بر روی فضای مفهومی معرفی­شده در چارچوب ناوز (۲۰۰۸)، نگاشت معنایی هر فعل معلوم شد. نتایج پژوهش نشان داد که چارچوب ناوز برای پوشش معانی افعال وجهی فارسی امروز مناسب است و تمام معانی را در برمی­گیرد . همچنین اصل رده­شناختی­ای که ناوز در خصوص امکان تنوع معنایی صورت­های وجهی بر روی یکی از محورهای عمودی ارائه کرده بود،  در فارسی نیز رعایت می­شود.

وجهیت, افعال وجهی, نگاشت معنایی, فضای مفهومی, چارچوب ناوز, فارسی امروز