محمد ابراهیمی مرزیکلا - گروه تغذیه دام و طیور، دانشکده علوم دامی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
تقی قورچی - گروه تغذیه دام و طیور، دانشکده علوم دامی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
مجتبی بارانی مطلق - گروه علوم خاک، دانشکده مهندسی آب و خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
محمد اسدی - گروه تغذیه دام و طیور، دانشکده علوم دامی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

هدف از این تحقیق بررسی میزان ناپدید شدن (آزادسازی یا حلالیت) شکمبه­ای عناصر معدنی (کلسیم، فسفر، منیزیم، سدیم و پتاسیم) از مواد خوراکی (کاه گندم، تفاله چغندر قند، یونجه، سیلو و سبوس گندم) و مقایسه ناپدید شدن پنج نوع مکمل معدنی (مونو کلسیم فسفات، دی کلسیم فسفات، کربنات کلسیم، پودر صدف و آهک) بود. آنالیز بخش خوراک ها با آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی ۵ خوراک و ۵ مکمل های معدنی) با چهار تکرار انجام شد. بررسی میزان ناپدید شدن شکمبه­ای عناصر معدنی از مواد خوراکی نشان داد که به جز کلسیم بخش زیادی از عناصر معدنی در خوراک­ها در زمان صفر آزاد شد (۰۵/۰P<). بررسی­ها نشان داد که با افزایش زمان انکوباسیون میزان ناپدیدشدن افزایش یافت. ترتیب ناپدید شدن عناصر به صورت پتاسیم، فسفر، کلسیم، سدیم و منیزیم اتفاق افتاد و در کل زمان های انکوباسیون بیشترین میزان ناپدید شدن برای پتاسیم و کمترین میزان آزادشدن برای منیزیم بود (۰۵/۰P<). بیشترین میزان ناپدید شدن در زمان ۷۲ ساعت انکوباسیون برای پتاسیم خوراک یونجه بدست آمد (۰۵/۰P<). در بخش دیگر آزمایش بیشترین میزان ناپدید شدن در کل زمان های انکوباسیون مربوط به مونوکلسیم فسفات و کمترین برای کربنات کلسیم بود (۰۵/۰P<). همچنین مونوکلسیم فسفات بالاترین و کربنات­کلسیم کمترین میزان ناپدید شدن بخش محلول را داشت و اختلاف معنی­دار بین موادمعدنی آزمایشی برای تجزیه­پذیری موثر ماده خشک در نرخ های عبور ۲، ۵ و ۸ درصد بود (۰۵/۰P<). در کل میزان ناپدیدشدن پتاسیم در تمام مواد خوراکی و در کلیه زمان های انکوباسیون بیشترین بود و مونو کلسیم فسفات دارای بیشترین میزان فراسنجه های ناپدیدشدن در شکمبه بود.

شکمبه, گوسفند دالاق, موادمعدنی, ناپدیدشدن, کیسه های نایلونی.