پدرام رضائی - گروه اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
ابوالفضل محمودی - گروه اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
طاهره شرقی - گروه اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران ،ایران

هدف این مطالعه تحلیل فعالیت‎های مولفه های اصلی در زنجیره ارزش صنعت مرغ در استان آذربایجان شرقی بود. زنجیره ارزش صنعت مرغ شامل پنج مولفه کارخانجات تولید خوراک طیور، مزارع مرغ مادر، جوجه‎کشی، مزارع مرغ تخمگذار و مزارع مرغ گوشتی بود. جامعه آماری این مطالعه ۶۳ نفر از کارشناسان، متخصصان و خبرگان صنعت مرغ بود. با توجه به تعداد محدود جامعه آماری از روش سرشماری برای گردآوری داده ها استفاده شد. داده‎ها از طریق پرسشنامه در سال ۱۴۰۰ جمع‎آوری شد، میزان روایی از طریق پانلی از اساتید و کارشناسان صنعت مرغ مورد تایید قرار گرفت و پایایی ابزار از طریق پایلوت تست مورد بررسی قرار گرفت. ضریب کرونباخ الفا از ۷۰۱/۰ تا ۸۳۳/۰ بدست آمد که بیانگر پایایی قابل قبول و خوب است. برای تحلیل داده‎ها از نرم افزار SPSS۲۲ و SmartPLS۳ استفاده شد. بر اساس یافته‎های تحلیل مسیر زنجیره ارزش مرغ، تنها بین مولفه کارخانه‎های تولید خوراک طیور با مزارع مرغ تخمگذار (۰۲۰/۰=ρ، ۲۵۰/۰=β) و همچنین بین مولفه واحد جوجه‎کشی با مزارع پرورش تخمگذار (۰۰۴/۰=ρ، ۳۶۵/۰=β) رابطه مستقیم، مثبت و معناداری وجود دارد. بنابراین تجزیه و تحلیل زنجیره ارزش مرغ نشان داد که مولفه مزارع مرغ گوشتی به طور معنادار و اثربخش نمی تواند نقش موثری را در تولید مرغ گوشتی در سطح استان ایفا نماید چرا که دو مولفه (کارخانجات تولید خوراک طیور (۹۹۲/۰=ρ، ۰۰۱/۰=β) و واحد جوجه کشی (۰۹۰/۰=ρ، ۲۷۵/۰=β) زنجیره ارزش صنعت مرغ، نتوانستند ارتباط معناداری را با مولفه مزارع مرغ گوشتی ایجاد نمایند؛ بنابراین با توجه به مهمترین ضعف های این دو مولفه (ضعف در انجام دادن کنترل کیفیت و سالم بودن خوراک طیور توسط متصدیان با مقدار (۲۴۱/۰) و دانش ناکافی و تدارکات ضعیف برای ارسال به موقع جوجه‎ها از اتاق نگهداری به بخش پرورش به مقدار (۲۲۸/۰)) پیشنهاد می گردد سازمان دامپزشکی، اتحادیه و تعاونی مرغداران ضمن تقویت نظارت بر کیفیت دان تولید شده در کارخانجات تولید خوراک طیور، مشوق ها و حمایت هایی را برای اهمیت دادن به کنترل کیفیت غذایی و بهداشتی خوراک طیور طراحی و اجرا نمایند و همچنین، تسهیلات مالی و آموزشی لازم برای حمایت از فرایند تولید در اختیار بازیگران زنجیره ارزش صنعت مرغ استان قرار دهد.

آذربایجان شرقی, زنجیره ارزش پورتر, صنعت مرغ, فعالیت‎های اصلی, فعالیت‎های پشتیبان