علی اکبر شایان یگانه - استادیار گروه آموزش ابتدایی، واحد علامه طباطبایی، دانشگاه فرهنگیان، سبزوار، ایران
محمد علی زنگنه اسدی - دانشیار گروه ژئومورفولوژی و آب و هواشناسی، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
ابوالقاسم امیر احمدی - استاد گروه ژئومورفولوژی و آب و هواشناسی ، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران

محققان برای پتانسیل یابی ژئوتوریسم یک منطقه و یا قابلیت سنجی توریستی ژئوپارک ها در ایران و جهان همواره به دنبال ارزیابی ژئوسایت ها و ژئومورفوسایت های آن منطقه بوده اند. هدف از پژوهش حاضر بررسی مقایسه ای چهار مدل بریلها، کومانسکو، فاسولاس و مدل بومی شده شایان یگانه و همکاران برای ارزیابی ژئومورفوسایت ها ست تا نقاط ضعف و قوت هرکدام از مدل های بین المللی با مدل ایرانی بررسی شود. محدوده مطالعه شده با مساحتی معادل ۴۲۵۷ کیلومتر مربع در غرب خراسان رضوی واقع است که می تواند قسمت هایی از شهرستان های سبزوار، داورزن را دربربگیرد. در پژوهش حاضر از روش تحلیلی-تطبیقی استفاده و داده ها به روش های اسنادی و میدانی گردآوری و سپس با استفاده از نرم افزارهای گرافیکی و آماری GIS، SPSS و Excel تجزیه و تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد درمجموع، ژئومورفوسایت هایی که زیرمجموعه آبی هستند در همه مدل ها بیشترین ارزش را دارند و درمقابل، ژئومورفوسایت های فرسایش بادی کمترین ارزش ها را دارند. از مقایسه مدل ها می توان نتیجه گرفت که مدل شایان یگانه و همکاران با مدل بریلها بیشترین مطابقت را داشته است و برای ارزیابی مناطق افیولیتی و کویری می توان از مدل بریلها نیز استفاده کرد. مدل بومی شایان یگانه برای مناطق کوهستانی و دشتی گرم و خشک طراحی شده است و به نظر می رسد برای مناطق ساحلی و سرد و مرطوب تغییرات اندکی باید داده شود. از نوآوری های پژوهش حاضر این است که جدیدترین مدل ایرانی برای ارزیابی ژئومورفوسایت ها و ژئوسایت ها بررسی و نقاط قوت و ضعف آن نیز بررسی شد.

ارزیابی, ژئومورفوسایت, ژئوتوریسم, ژئوپارک, ژئوکانزرویشن, خراسان رضوی