زینب برادران خانیان - دانشجوی دکترای اقتصاد شهری دانشگاه تبریز
حسین پناهی - استاد اقتصاد دانشگاه تبریز
حسین اصغرپور - استاد اقتصاد دانشگاه تبریز

جهان امروز با چالش­هایی مواجه است که ناشی از دگرگونی­های حاصل از پیشرفت علم و فناوری و طرح نیازهای جدید می­باشد. در این راستا الگوی شهر هوشمند راهکار جدیدی است که متناسب با پیشرفت­ فناوری اطلاعات و ارتباطات و رفع نیازهای جدید شهروندان در زندگی شهری آنان، برنامه­ریزان شهری را به بازنگری و بازاندیشی در اقدامات خود وا می­دارد که این امر می­تواند با شناسایی عوامل کلیدی موثر در شهر هوشمند میسر شود. از این رو در مطالعه حاضر که در زمینه شناسایی عوامل اصلی و کلیدی در آینده شهر هوشمند در کلانشهر تبریز می­باشد، تلاش شده است تا بر مبنای اهداف موجود در شهرهای هوشمند، متغیرهای کلیدی و اثرگذار در آینده هوشمند شدن کلانشهر تبریز و مطابقت آن با اهداف برنامه­ریزی شده هوشمندی در افق ۱۴۲۰ شناسایی شود. براین اساس در ابتدا شاخص­های شهر هوشمند  با استفاده از مرور منابع  استخراج و سپس براساس نظرات خبرگان این حوزه ۵۵ شاخص و عامل اولیه هوشمندی برای کلانشهر تبریز بومی­سازی شده و با کمک نرم­افزار میک­مک تجزیه و تحلیل شدند. در ادامه، ۱۶ عامل کلیدی با استفاده از ماتریس اثرات متقاطع معرفی شد. یافته­های تجربی نشان می­دهد بعد اقتصاد هوشمند و تحرک هوشمند بیشترین سهم را به عنوان متغیرهای اصلی در این مجموعه داشته و تاثیر بیشتری بر آینده هوشمند کلانشهر تبریز خواهند داشت. براساس نتایج بدست آمده از تحقیق باید خاطر نشان کرد دست­یابی به شهری هوشمند در کلانشهر تبریز نیازمند تدوین سند راهبردی شهر هوشمند به همراه برنامه­ریزی فرابخشی، یکپارچه و کارشناسی شده است. شایان ذکر است برای ایجاد و تحقق یک شهر هوشمند باید شالوده و زیرساخت مناسب در جامعه پایه­ریزی شود، لذا لازم است مسئولین کلانشهر تبریز برای هوشمند شدن بسترها و شرایط فرامحلی اقدامات مقتضی را انجام دهند.

شهر هوشمند, عوامل کلیدی, ماتریس اثرات متقاطع, کلانشهر تبریز