مهدی مزبانی - دکترای مخاطرات ژئومورفولوژیک، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز
محمدحسین رضایی مقدم - استاد گروه ژئومورفولوژی، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز

مدل LAPSUS یک مدل تحول چشم انداز (LEM) دینامیک است که نتایج حاصل از فرآیندهای مختلف منجر به شکلگیری و تغییر شکل چشم -انداز را بر روی یک مدل دیجیتال قابل بروزرسانی مانند مدل رقومی ارتفاع (DEM) نشان میدهد. اصل این مدل در ارزیابی تحول و تغییر چشمانداز، تنها فرسایش و رسوبگذاری را با استفاده از رواناب سطحی شبیه سازی می کند. اما در مراحل بعدی توسعه مدل، فرایندهای بیشتری همچونهوازدگی فیزیکی و بیولوژیکی، خزش خاک، سولفلیکسیون، اثرات پوشش گیاهی، تکتونیک، فرسایش حاصل از شخم، زمین لغرش و مکانیسمجریان اشباعی به آن اضافه گردید. در این پژوهش از مدل LAPSUS به عنوان یک مدل در روندیابی و برآورد فرسایش و رسوب استفاده شدهاست. این مدل حجم رواناب، فرسایش و رسوب را طی چهار مرحله: بارش موثر، روندیابی جریان سطحی، محاسبه ظرفیت حمل رسوب و محاسبهمیزان حمل رسوب محاسبه میکند. به همین منظور ابتدا، پنج لایه شامل: مدل رقومی ارتفاعی ۱۰ متری، عمق خاک، لایه کلاس بندی شده کاربریاراضی، میانگین سالانه بارندگی، میانگین سالانه نفوذ با فرمت ASCII تهیه و به برنامه LAPSUS ۵.۰ وارد شد. در گام بعدی به تعریف ضریب p(همگرایی)، ضرایب ویژه دبی و شیب، عامل فرسایندگی ((K(es) و ته نشست ((P(es) برای حوضه مورد مطالعه اقدام گردید. در نهایت خروجی مدل بهصورت نقشه تجمعی فرسایش و رسوب ابتدا با فرمت اسکی و در نهایت بصورت رستری ارائه گردید.

تکامل چشم انداز، مدل LAPSUS ، روندیابی جریانات سطحی، برآورد فرسایش و رسوب، حوضه سیکان