محمد پیری بنه - کارشناسی ارشد، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران
مریم خرمی دابانلو - دانشجوی کارشناسی حقوق، دانشگاه غیرانتفاعی مقدس اردبیلی، اردبیل، ایران
حمیده صالحی گرمی - دانشآموخته دکتری تخصصی زبان و ادبیات فارسی، مدرس دانشگاه

قواعد فقهی، قواعدی محدود و مشخص هستند که فقیه به کمک آنها، جزئیات و وقایع بی پایان در زندگی روزمره مسلمانان را حل میکند و درکی بهتر و مفیدتر از اسرار و احکام شریعت به دست میآورد. قاعده »المشقه تجلب التیسیر« به تعبیر اهل سنت و »نفی عسر و حرج « به تعبیر اهل تشیع، از جمله قواعد فقهی کاربردی است که با استناد به آن، هرگاه انجام حکمی برای مکلف سخت و همراه با مشقت زیاد باشد، آن حکم مرتفع شده و امتثالش لازم نیست. اگر قاعده مذکور به درستی عمل شود، مکلفان از برخی تکلفات ناشی از حرج و وسواس، رهایی خواهند یافت. این مقاله در پی آن است که؛ که معنا و مفهوم قاعده را بیان کنند و مبانی مستندات قرآنی و روایی آن را بیابد و همچنان کاربردیهای آن را در قوانین و حقوق ایران مشخص سازد.

فقه؛ مشقت؛ عسر؛ حرج؛ حقوق