لیلی علیزاده - استادیار رفتار حرکتی، گروه علوم ورزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران
شهره عزیزی - معاون اداره ورزش و جوانان شهرستان پارس آباد- اردبیل- ایران

مقدمه در دنیای پرشتاب فناوری که با تغییرات عمده در سبک زندگی مردم و کاهش تحرک آنها همراه است، گویی زنان روستایی هم که روزی الگوی تحرک درعین پویایی بودند از این قافله بی نصیب نمانده و در مقابل این تغییرات کمر خم کرده اند. در جوامع امروزی بواسطه ظهور تکنولوژی، تغییر در سبک زندگی افراد، بی تحرکی و قرار گرفتن در موقعیت های بدنی نامناسب در محیط کار و منزل و استفاده زیاد از وسایلی چون موبایل به تضعیف ساختار قامتی و بروز ناهنجاری های اسکلتی عضلانی از قبیل گودی کمر، قوز یا پشت گرد، سر به جلو و سایر ناهنجاری ها منجر شده است (آزاباگیچ و همکاران، ۲۰۱۶). سلامت اسکلتی عضلانی برای تحرک و مهارت افراد، توانایی آنها در انجام کار و فعالیت های روزانه آنها نقش حیاتی دارد (آزاباگیچ و همکاران، ۲۰۱۶). شیوع و بار بیماری اختلالات اسکلتی عضلانی از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۳ به شدت رو به افزایش می باشد. اختلالات اسکلتی عضلانی به عنوان چهارمین عامل مهم سال های از دست رفته عمر همراه با ناتوانی و مرگ زودرس در دنیا و سومین عامل در بین کشورهای پیشرفته است (الداقری و همکاران، ۲۰۱۷). بررسی مطالعات نشان می دهد میزان شیوع ناهنجاری های وضعیتی در ایران زیاد است (دانشمندی، ۱۳۸۶، حیدری نیک، ۱۳۸۶ و سلطانی و همکاران، ۱۳۹۷). علی رغم توجه به موضوع ناهنجاری های وضعیتی، این دسته از تحقیقات انسجام کافی ندارند؛ دانشمندی، پورحسینی و سردار (دانشمندی و پورحسینی، ۲۰۰۵) در بررسی وضعیت بدنی دانشآموزان دریافتند که ۶۸/۸۰ درصد آزمودنی های تحقیق دارای ناهنجاری های ستون فقرات هستند که سهم دختران بیش از پسران است. مطالعه نوری و همکاران در کرمانشاه بر روی دانش آموزان دبیرستانی میزان شیوع شانه نابرابر ۶۵ درصد، گودی کمر ۳۸ درصد و ضعف عضلات شکمی ۲۳ درصد را نشان داد (پیرانی و نوری، ۲۰۱۷). مطالعه ای دیگر به وسیله هرشکوویچ و همکاران نشان داد که ضعف ستون فقرات خفیف در ۷۶ درصد از افراد تحت مطالعه وجود دارد (هرشکوویچ و همکاران، ۲۰۱۷). اطلاع کافی از وضعیت قامتی، موضوعی است که آشنایی با آن برای هر انسانی ضرورت دارد. به خاطر اهمیت این موضوع بود که وزارت ورزش و جوانان در سال های اخیر اقدام به اجرای طرح ملی سنجش و بررسی ساختار قامتی دختران و زنان روستایی بالای ۱۵ سال کرد و در شهرستان پارس آباد نیز این طرح توسط اداره ورزش و جوانان در بخشی از روستاها انجام شد که هدف آن بررسی میزان شیوع ناهنجاری های قامتی در بین زنان روستایی و عشایری شهرستان پارس آباد می باشد. روش پژوهش این پژوهش توصیفی و بر اساس زمان، حال نگر و نحوه گردآوری داده ها به صورت میدانی است. هدف این پژوهش بررسی میزان شیوع ناهنجاری های اقامتی در بین زنان روستایی و عشایری شهرستان پارس آباد می باشد. جامعه آماری پژوهش را تمام روستاهای موجود در شهرستان پارس آباد تشکیل می داد و نمونه آماری نیز با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی شامل روستاهای قوجابیگلو، مجیدآباد، ملا کندی، گوشلو، تپراق کندی، قره داغلو، هزار کندی، اوزون تپه سفلی، دوست کندی و عربلو بود که در مجموع ۳۲۲ نفر از این روستاها به صورت در دسترس و داوطلبانه انتخاب شدند. در ناحیه سر وگردن و ناحیه فوقانی، گردن کج، سربه جلو، پشت گرد، پشت صاف، پشت کج، پشت تابدار، کمرگود، کمر صاف، و شانه نامتقارن در ناحیه پایین تنه، لگن مایل، زانوی خم، زانوی عقب رفته، زانوی ضربدری، زانوی پرانتزی، کف پای صاف، کف پای گود، شست کج با استفاده از کولیس، خط شاقولی، صفحه شطرنجی، تست نیویورک و با استناد به فرم امتیازدهی قامتی ریدکو ارزیابی شدند. فرم برای هر ناهنجاری سه سطح یا امتیاز با شکل احتمالی آن تعیین شده است که شامل خوب (نمره ده)، متوسط (نمره پنج) و ضعیف (نمره صفر) می باشد. مجموع نمرات در ردیف آخر به عنوان نمره کل باید محاسبه شود. از آزمودنی ها خواسته شد که بدون لباس و کفش پشت صفحه شطرنجی راحت و بدون حرکت بایستند تا قامت شان توسط آزمونگری که در سوی دیگر صفحه شطرنجی با ۲ متر فاصله ایستاده بود مورد ارزیابی قرار گیرد.با مشاهده فرد در پشت صفحه شطرنجی و مقایسه آن با سه سطح ریدکو نمره مربوطه در برگه وارد شد. بعد از جمع آوری نمره ها با استفاده از آمار توصیفی،میانگین و انحراف استاندارد و درصد فراوانی ناهنجاری ها محاسبه و استخراج شد.

ساختار قامت، زنان روستایی، عملکرد حرکتی، ناهنجاری