زهره کلوندی - گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
جواد ناظمی رفیع - گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
امین صادقی - دانشیار یار رشته حشره شناسی کشاورزی- دانشگاه کردستان
عبداله سلیمی - استاد گروه شیمی، دانشکده علوم، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
رمضان کلوندی - معاون آموزشی مرکز-مرکز تحقیقات کشاورزی همدان/ ترکیبهای شیمیایی بر روی کموتایپها -اثر اکولوژیکی مختلف بر روی مواد موثره گیاهان دارویی
مریم نگهبان - حشره شناسی کشاورزی، گروه حشره شناسی، دانشکده کشاورزی،تربیت مدرس/فرمولاسیون-اسانس-آفت کشها

امروزه ابداع و بکارگیری روش های کنترل غیرشیمیایی آفات کشاورزی ازجمله موارد مهم کاربردی در برنامه های مدیریتی آفات در بیشتر جوامع دنیاست. در این میان حجم وسیعی از مطالعات روی آفت کش های زیست بنیاد متمرکز گردیده است. در این راستا فرمولاسیون های جدیدی از حشره کش های گیاهی به عنوان جایگزینی مناسب برای آفت کش های مصنوعی توسعه یافته است. در این پژوهش سمیت تنفسی و تماسی اسانس خالص و فرموله شده اکالیپتوس (Eucalyptus globulus Labill.) و همچنین دوام سمیت تنفسی نانوکپسول اسانس آن روی حشرات کامل شپشه آرد (Tribolium confusum Herbest. (Col., Tenebrionidae)) در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرارگرفت. براساس نتایج بدست آمده، مقدار LC۵۰ اسانس خالص و فرموله شده در مدت ۲۴ ساعت در سمیت تنفسی به ترتیب برابر ۴۶.۳۹ و ۱۴۷۲ میکرولیتر بر لیتر هوا بدست آمد. مقدار LT۵۰ اسانس فرموله شده در سه غلظت LC۲۵، LC۵۰ و LC۹۰ به ترتیب برابر با ۱۲.۳، ۱۰.۳۹ و ۰.۳۶ روز تعیین گردید. همچنین، نتایج نشان داد سمیت تماسی اسانس فرموله شده (LC۵۰=۱۹۰۳۰ µl.l-۱) روی این حشره بسیار بالاتر از سمیت تماسی اسانس خالص (LC۵۰=۳۷۷۰ µl.l-۱) می باشد. بنابراین با توجه به پایداری خوب اسانس فرموله شده در سمیت تنفسی و تاثیر بسیار زیاد در سمیت تماسی، پس از آزمایش های تکمیلی می توان از نانوکپسول اسانس اکالیپتوس در مدیریت این آفت مهم استفاده کرد.

شپشه آرد (Tribolium confusum Herbest.), اسانس گیاهی, سمیت تنفسی, سمیت تماسی, نانوکپسول