فاطمه حاجی تبار - کارشناسی ارشد اقتصاد نظری، دانشکده اقتصاد، دانشگاه خوارزمی

بودجه یک برنامه مالی برای کنترل عملیات و نتایج آتی است. اگرچه بودجه شامل بخش بندی های واحدها، محصولات، پروژه ها یا نیروی انسانی است، اما برای کل شرکت در نظر گرفته می شود. بودجه یک مفهوم در اقتصاد خرد است، و برای شخص، خانواده، گروهی از افراد، کسب و کار، دولت، کشور و یا هر چیزی که درآمد کسب می کند و پول خرج می کند؛ اهمیت بسزایی دارد. چون مفهوم بودجه از آغاز پیدایش اش تاکنون تغییر و تحول بسیار یافته است، بنابراین، به دست آوردن تعریف کاملی که همه مفاهیم آن در دوره های گذشته و حال را پوشش دهد، کار دشواری است. در قرن هیجدهم در انگلستان برای کنترل قدرت پادشاه از لحاظ اخذ مالیات و هزینه دولتی، از بودجه استفاده شد. جالب این جاست که در بودجه های اولیه، منابع و مصارف وجوه، تعیین می شده است؛ که این اصل، امروزه در بودجه ریزی نوین موسسات تولیدی و بازرگانی کاملا مورد تایید قرار گرفته و رعایت می شود. به زبان ساده، بودجه یک تخمین از دخل و خرج در یک بازه زمانی است. مفهوم بودجه هم برای دولت تعریف میشود هم ممکن است یک شخص آنرا برای خود، خانواده، شرکت، کسب و کار و... مشخص کند. مثل ترازنامه شرکت ها، بودجه هم دو طرف دارد. در یک طرف منابع نوشته می شود و در طرف دیگر مصارف آورده می شود. منابع آن چیزهایی است که باعث درآمد میشود و مصارف هم همان هزینه ها است. بودجه کل کشور، دخل و خرج یک ساله دولت است. در این برنامه، درآمدها و هزینه های دولت تخمین زده میشود. این برنامه طی یک سند که به آن لایحه بودجه گفته میشود، هر سال طبق قانون در ۱۵ آذر ماه توسط دولت به مجلس تقدیم می شود. بعد از اینکه مجلس آن را بررسی و تصویب کرد، این لایحه به قانون بودجه تبدیل میشود. قانون بودجه، مبنای اصلی دولت برای دخل و خرج در سال بعد است. بودجه دولت (یا همان بودجه کل کشور) از دوبخش اصلی تشکیل شده است. بخش اول آن بودجه عمومی دولت است و بخش دیگر، بودجه شرکت های دولتی، بانک ها و موسسه های دولتی وابسته است. به صورت خلاصه بودجه به دلایل زیر مساله مهمی است: باعث کنترل منابع می شود. هماهنگی و یکپارچگی را در ارگان ها افزایش می دهد. با وجود بودجه میتوانیم برای دستیابی به اهداف برنامه ریزی کنیم. عملکرد یک ارگان و مدیران آن را میتوان بررسی کرد. بنابراین بودجه یک سند از پروژه مالی برای درآمد ها و هزینه های آینده یا به عبارتی دیگر صرفه جویی در هزینه ها و درآمدهای برنامه ریزی شده است. بودجه شاهرگ حیاتی دولت است، زیرا دولت تمامی فعالیتهای مالی خود را در چارچوب قانون بودجه انجام می دهد. بودجه آیینه تمام نمای همه برنامه ها و فعالیتهای دولت بوده و نقش بسیار مهمی درتوسعه اقتصاد ملی ایفا می نماید. گامی که در این پژوهش برداشته شده است تلاش در جهت شناسایی هرچه بیشتر نظام بودجه بندی است.

لایحه تخصیص، بودجه، مبادلات و تخصیصها، تغییرات اجرایی، بودجه بندی