طاهره سادات موسوی - کارشناس ارشد، گروه روانشناسی بالینی ، واحد خمینی شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، خمینی شهر، اصفهان، ایران

از شایع ترین اختلالات عصبی -رفتاری دوران کودکی و در میان دانش آموزان، اختلال نقص توجه همراه با بیش فعالی است. این اختلال منجر به بروز مشکلات متعدد دیگری نیز شده است که زندگی روزمره و تحصیلی این کودکان را مختل خواهد کرد. از جمله این اختلالات می توان به مشکل در خودتنظیمی، ارتباطات اجتماعی و بازداری پاسخ اشاره کرد. روش های درمانی متعددی در رابطه با این اختلال موجود است که از مهمترینآ نها می توان به هنر درمانی اشاره کرد. بنابراین، با توجه ضرورت رسیدگی به این اختلالات، اما هنوز ابهام های فراوانی در درمان این اختلالات وجود دارد که نیازمند پژوهش های بیشتر در این زمینه است. لذا، هدف این پژوهش، سنجش اثربخشی هنر درمانی بر بهبود خودتنظیمی، بازداری پاسخ و روابط اجتماعی دانش آموزان دارای اختلال نقص توجه همراه با بیش فعالی است. جامعه آماری این پژوهش را، تمامی کودکان ۷ تا ۱۲سال های که توسط کارشناسان روانشناسی مراکز مشاوره آموزش و پرورش شهرضا مبتلا به اختلال نقص توجه همراه با بیش فعالی تشخیص داده شده بودند، تشکیل می دهند. نوع پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش گردآوری داده ها، نیمه آزمایشی، طرح پیش آزمون -پس آزمون گروه کنترل است. در راستای هدف پژوهش، فرایند هنر درمانی طی ۱۱ جلسه یک ساعته در میان گروه آزمایش به اجرا در آمد. روش نمونه گیری،در دسترس بوده و با استفاده از نظرات کارشناسان، حجم نمونه برابر با ۳۰ ( ۱۵ دختر و ۱۵ پسر) به دست آمده است. پس از مطالعه ادبیات موجود و مرتبط با موضوع پژوهش، پرسشنامه استاندارد ارتباطات اجتماعی، خودتنظیمی و بازداری پاسخ، تهیه و در میان اعضای نمونه توزیع گردید؛ در نهایت برای تجزیه و تحلیل پاسخ ها و داده های جمع آوری شده و آزمون فرضیه ها، از آمار توصیفی و استنباطی از طریق نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج تحلیل ها نشان داد که هنر درمانی با ضریب ۰/۲۰ تاثیر مثبت و معناداری بر بهبود خودتنظیمی در دانش آموزان دارای اختلال نقص توجه همراه با بیش فعالی دارد؛ همچنین تاثیر مثبت و معنادار هنر درمانی بر بهبود اختلالات بازداری پاسخ و ارتباطات اجتماعی، با ضریب ۳۱ / ۰ و ۳۹ / ۰ مورد تایید قرار گرفت. در نهایت، پیشنهادهایی جهت بهره گیری از نتایج پژوهش، در راستای بهبود فرایند درمانی دانش آموزان دارای اختلالات نقص توجه همراه با بیش فعالی، ارائه شد .

اختلال نقص توجه همراه با بیش فعالی، خودتنظیمی، بازداری پاسخ، ارتباطات اجتماعی، هنر درمانی