امیر مصباح کیا - دانشجوی دکتری آینده پژوهی دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران.
عباسعلی کدخدایی - استاد گروه حقوق عمومی دانشکده حقوق، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

هدف اصلی از تفکیک قوا، تقنین، اجرا و قضا، به نحو صحیح و واقعی است. ساختار حکومتی در جمهوری اسلامی ایران نیز به موجب اصل ۵۷ قانون اساسی، تفکیک قوا را را به رسمیت شناخته است. این پژوهش از نظر هدف؛ کاربردی و از لحاظ ماهیت؛ توصیفی-تحلیلی است، که با ترکیب روش ­های آینده ­پژوهی؛ در راستای پاسخ به چیستی شناسایی متغیرهای آینده تاثیرگذار بر تفکیک قوا در حقوق اساسی ج.ا.ا، انجام و در ادامه از نرم ­افزار علم ­سنجی «VOSviewr» استفاده شد تا با استفاده از آن ارتباط متغیرهای تاثیرگذار بر آینده آن ترسیم شود. از مجموع ۴۵ پیشران احصاء شده، ۳۱ پیشران در شمار متغیرهای موافق با تفکیک قوا، ۴ پیشران در شمار متغیرهای موافق مشروط (نسبی) و تعداد ۱۰ پیشران در شمار متغیرهای مخالف با تفکیک قوا شناسایی شد. برابر شناسایی نرم ­افزار تعداد ۱۷ واژه پرکاربرد از واژگان مرتبط با تفکیک قوا و حقوق اساسی، تا سال ۲۰۱۰میلادی و تعداد ۱۸ واژه پرکاربرد نیز از سال ۲۰۱۸میلادی به بعد شناسایی شد. مضاف بر پیشران­ های موکد، حکم حکومتی ولی معظم فقیه، به دلیل نقش تعدیل ‍­کنندگی و گره­ گشایی در بن ­بست ­های مختلف (تریبونا)، به عنوان یک پیشران کلیدی و حیاتی خواهد بود. از منظر پژوهشگر یافته ها نشان می دهد که متغیرهای فراوانی بر آینده تفکیک قوا در جمهوری اسلامی ایران نقش آفرینی خواهند داشت که مهمترین آنها پیشران های مذهبی اعم از شیعی و سنی و نیز پیشران های فلسفی و کلامی و نیز ابرپدیده ولی فقیه که کاربست آن همانند قاعده تریبونا در غرب است دارای نقش برجسته و متمایز خواهند بود.

آینده پژوهی, تفکیک قوا, حقوق اساسی, پیشران, تریبونا