فاطمه جوانمرد - دانشجو کارشناسی ارشد روابط بین الملل دانشگاه مازندران

نفت به عنوان یک کالای استراتژیک می باشد که بعد از جنگ های بزرگ جهانی اهمیت آن نمودار شده است. دست یابی به این کالای استراتژیک موقعیت یک کشور را نسبت به سایر کشورها برتری می بخشد. عملکرد این برتری در جنگ جهانی دوم و پیروزی متفقین مورد مثال است. خلیج فارس به عنوان منبع عظیم نفت در جهان شناخته شده است. اگرچه از دیرباز این منطقه به علت موقعیت ژئوپلیتیک خود مورد تهاجم و سلطه قدرت های بزرگ جهانی قرار گرفته است اما با کشف نفت و دست یابی به این کالای استراژیک، قدرت های بزرگ را به رقابت در این منطقه وا داشته است. تا پیش از جنگ جهانی دوم خلیج فارس منطقه تحت نفوذ انگلستان بوده است اما بعد از جنگ جهانی دوم و تحولات صورت گرفته امریکا جایگزین انگلستان در این منطقه شده است. میزان اهمیت خلیج فارس برای امریکا را می توان در سیاست های دوره های مختلف ریاست جمهوری این کشور برای این منطقه مشاهده کرد. اگر چه امریکا دارای نفت در داخل کشور بوده اما در پی رشد اقتصادی، منابع داخلی بسنده نبود و نیاز به نفت وارداتی پیدا کرد. اما سوال نوشتار حاضر این است که با وجود نفت خام و کشف نفت شیل در این کشور و بهره برداری کافی از این ماده و کاهش وابستگی به نفت وارداتی، چه عامل سبب تدوام پیدا کردن حضور این کشور در خلیج فارس شده است؟ فرضیه پژوهش حاضر این است که عملکرد امریکا در ده ه های اخیر در خلیج فارس را باید در چارچوب عملکرد هژمونی آن بررسی کرد. روش پژوهش حاضر توصیفی تحلیلی بوده و اطلاعات با شیوه مطالعه کتابخانه ای جمع آوری شدند که به فهم شرایط حاضر کمک کنند.

نفت، کالای استراتژیک، جنگ جهانی دوم، خلیج فارس، قدرت هژمونیک.