سارا دهقانی - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی توسعه ای منطقه ای، دانشگاه علامه طباطبایی
علی خاکساری رفسنجانی - استاد تمام برنامه ریزی شهری و منطقه، دانشگاه علامه طباطبایی

خسارات بسیار جانی و مالی ناشی از سوانح طبیعی در کلان شهرها ضرورت ارزیابی و ارتقاء پیش از وقوع حادثه را نشا ن می دهد. کلان شهر تهران که مستعد زمین لرزه است، نیز از این امر مستثنا نیست و برنامه ریزی شهری به دلیل ماهیت خود، این مسئله را در بافتهای شهری مورد بررسی قرار می دهد. در این راستا، ارزیابی و تحلیل معیارهای حمل ونقل جهت کاهش آسیب پذیری شبکه ارتباطی و به ویژه معابر شهری، به عنوان یکی از عناصر کالبدی شهر، از اهمیت ویژ های برخوردار است. این پژوهش به روش تحلیلی۔ کاربردی و هدف اصلی پژوهش، ارزیابی و تحلیل معیارهای حمل ونقل جهت کاهش آسیب پذیری ناشی از زلزله، تشخیص و تفکیک عوامل اثرگذار بر آسیب پذیری در شبکه معابر شهری منطقه ۱۰ شهر تهران می باشد. معیار های حمل ونقل که در این پژوهش از آنها استفاده شده است عبارتند؛ شیب معابر، نوع و طول معابر،تعداد تقاطع موجود و معابر سرویس حمل و نقل است.تجزیه و تحلیل داده به شیوه تحلیل شبکه ای (AHP) و تلفیق لایه رقومی در نرم افزار های ArcGIS و Expert Choice انجام شد. بررسی معیارها نشان داد که، معیار شیب ۰-۵ درصد با رتبه (۱) دارای بیشترین اهمیت و شیب بالا ۱۰ درصد با اولویت (۴) دارای کمترین مقدار اهمیت می باشد. نتایج نهایی پژوهش به این امر اشاره دارد که توانمندسازی شبکه حمل و نقل منطقه ۱۰ تهران تنها به وسیله ساختار معابر مرتبط نیست و مسائل مختلف مدیریتی در آن بسیار دخیل هستند. لذا ابتدا بایستی مناطق مخاطره انگیز شناسایی و سپس با تصمیمات مدیریتی مناسب اقدامات لازم جهت توانمندسازی شبکه معابر شهری به انجام رساند.

کاهش آسیب پذیری، زلزله، شبکه حمل و نقل، تصمیم گیری چند معیار، ، منطقه ۱۰ تهران