سیدمحمدجواد سبحانی - استادیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده مهندسی زراعی و عمران روستایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران.
شریف جورابیان شوشتری - استادیار گروه مهندسی طبیعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران

در سال های اخیر بکارگیری فناوری نانو در عرصه های مختلف علم و صنعت رشد قابل توجهی داشته است که بخش اعظمی از آن پیرامون مسائل مرتبط با حوزه کشاورزی، مدیریت آب و خاک، مدیریت زیست بوم و فرآوری مواد غذایی تمرکز نموده اند. تجارب جهانی در این بخش ها بیانگر تاثیر قابل توجه این فناوری بر حفظ و توسعه پایدار اکوسیستم های کشاورزی توام با ارتقای کارایی نهاده ها در راستای نیل به اهداف کشاورزی پایدار و امنیت غذایی بوده است. از سوی دیگر به عنوان خواستگاه اصلی تولیدات کشاورزی، نزدیک به نیمی از جمعیت جهان در مناطق روستایی زندگی می کنند که با چالش های عمده ای همچون کمبود آب پاک، غذا، بهداشت خوب، انرژی، اقتصاد پایدار و محیط زیست مواجه هستند. بسیاری از چالش های مهم جامعه روستایی با ارائه راه حل های مبتنی بر نانوتکنولوژی و مواد در مقیاس نانو به ویژه در کشورهای توسعه نیافته و در حال توسعه قابل پاسخگویی هستند. در این مقاله مروری با مطالعه نظام مند منابع جدید برخی از اساسی ترین کاربردهای فناوری نانو در کشاورزی و غذا، آب پاک، انرژی، محیط زیست، سلامت انسان و سایر محصولات مصرفی ارائه شده است. این بررسی طیف کاربردهای فناوری نانو در بخش روستایی و کشاورزی را در سه حوزه اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی دسته بندی نموده و الگوی جامعی از دیدگاه پایداری فناوری های نوین به جامعه ارائه نموده است.

نانوفناوری، توسعه کشاورزی، توسعه روستایی، کشاورزی پایدار.