پرویز یزدان پناه - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گروه جغرافیا، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران.
بختیار عزت پناه - استادیار گروه جغرافیا، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران.
بشیر بیگ بابایی - استادیار گروه جغرافیا، واحد ملکان، دانشگاه آزاد اسلامی، ملکان، ایران.

یکی از سیاست های تعدیلی با هدف کاهش نابرابری و تقویت توان موجودیت مناطق، تاکید بر جریان رقابت پذیری مبتنی بر ویژگی های خاص قانونی، سیاسی، بوم شناختی، اجتماعی و اقتصادی بین کانون های شهری است. پژوهش حاضر در زمره تحقیقات کاربردی است که با روش تحلیلی و رویکرد کمی انجام گرفته است. به منظور تحلیل الگوی رقابت پذیری در سطح مناطق و شهرها ابتدا به بررسی و تجزیه و تحلیل شاخص های مطالعاتی مطابق آمار و اطلاعات اسنادی شامل منابع سرشماری، طرح ها و اسناد فرادست از جمله گزارش مطالعات سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان آذربایجان غربی به تفکیک حوزه در سال های ۱۳۸۹ الی ۱۳۹۹ پرداخته شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای Matlab ۲۰۱۹a، SPSS و نرم افزار ArcGis و از طریق روابط موجود در این نرم افزار وضعیت پراکندگی شاخص های رقابت پذیری با استفاده از روش GWR و روش بهینه سازی ازدحام (PSO) تحلیل گردید. نتایج بدست آمده از بررسی ابعاد اجتماعی و فرهنگی، قانونی، تکنولوژیک، سیاسی، بوم شناختی و محیطی و اقتصادی در روند الگوی رگرسیون در تعیین توزیع پراکنش شاخص های یاد شده در نقاط شهری استان نشان می دهد که خروجی پارامترهای مدل به میزان بالایی، پیش بینی مورد نظر را تایید می کند. باتوجه به ضریب بالای R۲ می توان گفت ابعاد رقابت پذیری جمعیت به میزان زیادی بر وقوع تمرکز در شاخص های کاهش نابرابری درون منطقه ای داشته است. از میان ابعاد ۶گانه رقابت پذیری، شاخص های کیفیت زیرساخت های حمل و نقل (PS۴) (۰.۰۲۷۷)، شاخص توسعه کشاورزی (۰.۰۲۷۴)(IL۲)، مهاجرت (۰.۰۲۶۵) (S۴) و مزیت های رقابتی بخش گردشگری (۰.۰۲۵۴) (F۱۵) به عنوان مهم ترین عوامل موثر بر رشد جریان رقابت پذیری شهری استان آذربایجان غربی شناخته شده اند.

توسعه منطقه ای, سیاست گذاری منطقه ای, رقابت پذیری, بهینه سازی ازدحام, آذربایجان غربی