مسروره مختاری - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی ، دانشگاه محقق اردبیلی ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی
اکبر عطایی - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی گرایش ادبیات تطبیقی ، دانشگاه محقق اردبیلی

رومن یاکوبسن از جمله فرمالیست های روسی است که به نقش های زبانی و کارکردهای آن از جمله کارکرد عاطفی ، کارکرد کوششی ، کارکرد ارجاعی ، کارکرد فرازبانی و کارکرد هم سخنانه و کارکرد زیباشناسانه توجه داشته است . رامیز روشن (آذربایجان) و نادر الهی (ایران) دو شاعر معاصر از دوکشور مختلف ، اما با یک زبان مشترک هستند. در پژوهش حاضر، اشعار این دو شاعر از لحاظ زبان شعری با تکیه بر نظریه رومن یاکوبسن مورد تحلیل قرار گرفته است . اشعار این دو شاعر به شیوه تطبیقی مطالعه شده است . حاصل پژوهش نشان می دهد که رامیز روشن در دو کارکرد یعنی ، کارکرد ارجاعی و کارکرد فرازبانی قدرتی بسیار بالاتر از نادر الهی کسب کرده است و در دو کارکرد دیگر، یعنی کارکرد ادبی و کارکرد ترغیبی شعر نادر الهی مزیت های اساسی دارد و در دو مورد دیگر، یعنی کارکرد عاطفی و کارکرد همدلی هر دو شاعر قدرت و توانایی خوبی از خود نشان دادهاند، به طوریکه نمی توان در این دو مورد یکی را بر دیگری ارجح دانست و مزیت خاصی ذکر کرد. اشعار هر دو سرشار از عواطف پاک انسانی است و کارکرد عاطفی و نقش همدلی در اشعار هر دو شاعر بسیار پررنگ است ؛ به این معنی که شاعران یاد شده از عواطف فردی فراتر رفته و بیان کننده عواطف جمعی جامعه بشری هستند.

رومن یاکوبسن ، نادر الهی ، رامیز روشن ، نظریه ارتباطی ، نقش های زبان