هادی عظیمی - کارشناس ارشد جامعه شناسی ، دانشگاه رازی کرمانشاه.

گفتمان کاوی انتقادی یک روش مطالعاتی بینارشته ای محسوب می شود که می تواند در نقد رمانهای ادبی و در حوزههای سیاسی و اجتماعی به کار گرفته شود. نورمن فرکلاف یکی از نظریه پردازان شاخص گفتمانکاوی انتقادی ا ست که با ارتقابخ شیدن تحلیل متن از سطح تو صیف به سطح تبیین و با دخالت دادن مولفه های ایدئولوژی ، قدرت و تاریخ ، متون را تفسیر کرد. رویکرد وی بعدها موردتوجه قرار گرفت و برای آ شکار کردن لایه های پوشیده در آثار هنری و ادبی به کار گرفته شد. پژوهش حاضر بر آن است تا با روش توصیفی -تحلیلی و با تکیه بر رویکرد تحلیل انتقادی گفتمان نورمن فرکلاف رمان آخرین انار دنیا اثر بختیار علی را در سه سطح توصیف ، تبیین و تفسیر بازخوانی کند. یافته های اولیه پژوهش از دیدگاه گفتمان کاوی انتقادی بیانگر آن است که در سطح توصیف ، رمان بختیار علی به صورت غیرخطی به روایت داستان می پردازد ت سل سل زمانی رعایت نمی شود؛ بلکه گذ شته ، حال و آینده در هم می آمیزد و باعث می شود خواننده درک زمان را م شکل آفرین بیابد افزون براین ، زبان تو صیف متن دا ستان بختیار علی با شیوه محاورهای حرکت می کند. جملات با بیانی ساده و روان در ارتباطی ملموس و واقعی در وجه اخباری روایت می شوند. در سطح تبیین و تفسیر نیز باید اشاره کرد که محور اصلی رمان بختیار علی ، بیانگر مناسبات سیاسی و اجتماعی در کوردستان عراق است که در تیپ های مختلف سریاس صبحگاهی و دیگر شخصیت های رمانها نمود پیدا می کند. هر کدام از این تیپ های رمان بختیار علی بازگویی رنج های جمعی و فردی مردم کورد ستان عراق ا ست ؛ جنگ ، خشونت در سطح منطقه ، مشکلات هویتی ، بحرانهای سیاسی و اقتصادی ، تعارضهای فردی انسانها و مشکلات سنت ها و مسایل ملی گرایی نمونه هایی از این دست هستند که نشان می دهد؛ روایت رمان بختیار علی بر اساس پیوندها، گفتمانهای سیاسی و تاریخ بافت اجتماعی کوردستان عراق بنیان نهاده شده است .

بختیار علی ، داستان کوردی ، آخرین انار دنیا، گفتمان کاوی .