پروانه دولتی - Department of Environmental Health Engineering, School of Health, Alborz University of Medical Sciences, Karaj, Iran
حاتم گودینی - Department of Environmental Health Engineering, School of Health, Alborz University of Medical Sciences, Karaj, Iran AND Research Center for Health, Safety, and Environment, Alborz University of Medical Sciences, Karaj, Iran
عباس مقیم بیگی - Department of Biostatistics and Epidemiology, School of Health, Alborz University of Medical Sciences, Karaj, Iran
یحیی خسروی - Research Center for Health, Safety, and Environment, Alborz University of Medical Sciences, Karaj, Iran AND Department of Occupational Health and Safety Engineering, School of Health, Alborz University of Medical Sciences, Karaj, Iran

زمینه و هدف: باتوجه به اهمیت اثرات زیان بار بیماری کووید-۱۹ و شناسایی عوامل محیطی موثر در شیوع آن، در این تحقیق اثرات عوامل محیطی و رعایت شیوه نامه های بهداشتی در میزان شیوع و مرگ ومیر کووید-۱۹ ارزیابی گردید. روش بررسی: این تحقیق، یک مطالعه توصیفی–تحلیلی روی بیماران قطعی مبتلا به کووید-۱۹ در سال ۱۳۹۹ استان البرز بود. در این مطالعه اطلاعات میزان ابتلا و مرگ ومیر ناشی از کووید-۱۹، رعایت شیوه نامه های بهداشتی، غلظت آلاینده­های هوا، شاخص های آلودگی هوا و شرایط جوی استان البرز به تفکیک روز برای سال ۱۳۹۹ جمع آوری گردید. کلیه داده ها بعد از آماده سازی در نرم افزار IBM SPSS Statistics v۲۶ با آزمون های آماری پیرسون، اسپیرمن، کروسکال والیس، تحلیل واریانس یک طرفهANOVA  و رگرسیون دوجمله ای منفی تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: نتایج مدل رگرسیون نشان داد که در میزان مرگ ومیر در اثر کووید-۱۹، اثر متغیرهای میانگین دما (۰/۰۴۲p=)، رطوبت (۰/۰۴۸p=)، میزان ابتلا به کووید-۱۹ (۰/۰۰۱p=) و رعایت شیوه نامه های بهداشتی (۰/۰۰۷p=) معنی دار است؛ اما در مدل میزان ابتلا به کووید-۱۹، فقط متغیر رعایت شیوه نامه های بهداشتی (۰/۰۰۱p=) معنی دار گردید. ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن برای متغیرهای میزان ابتلا، رعایت شیوه نامه های بهداشتی، سرعت باد و غلظت های مونوکسید کربن، PM۲.۵ و SO۲ با میزان مرگ ومیر ناشی از کرونا به ترتیب ۰/۵۷۵، ۰/۴۱۱-، ۰/۲۰۶-، ۰/۲۱۱، ۰/۱۱۴ و ۰/۱۵۸- بوده است. نتیجه گیری: نتایج نشان داد علاوه بر رعایت شیوه نامه های بهداشتی، برخی از عوامل جوی و آلاینده های هوا بر میزان ابتلا و مرگ ومیر ناشی از کووید-۱۹ موثر است.

Covid-۱۹, Mortality, Infection rate, Health guidelines, Environmental factors, کووید-۱۹, مرگ ومیر, میزان ابتلا, شیوه نامه های بهداشتی, عوامل محیطی