محمد رستمی - عضو هیات علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
ضیاءالدین شعاعی - عضو هیات علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
فرود شریفی - عضو هیات علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

سیلاب روز ۶ مرداد ۱۴۰۱ در منطقه روستای امامزاده داود (ع) حوضه آبخیز کن از جمله رویدادهای مهمی است که حاصل دخالت های بشری در بستر رودخانه های منتهی به روستا می باشد. در نتیجه ورود سامانه مونسون به این حوضه آبخیز با مساحتی حدود ۶۴۰ هکتار که شامل دو زیر حوضه شرقی و غربی می باشد، بارشی به مدت حدود ۳۸ دقیقه با شدت حدود ۵۰ میلیمتر در ساغعت بوقوع می پیوندد. براساس مشخصات زیرحوضه آبخیز شرقی و غربی و متوسط بارندگی منطقه، ضریب رواناب حدود ۰/۴۷ براس محاسبه حداکثر دبی سیلاب به روش منطقی برای هر یک از آنها قبل از ورود به روستا برآورد گردید. بر این اساس، دبی زیرحوضه غربی حدود ۳۲ مترمکعب بر ثانیه و دبی زیرحوضه شرقی حدود ۱۰ مترمکعب بر ثانیه تعیین گردید که معرف سیلاب با دوره برگشت بیش از ۵ ساله می باشد. بررسی ها نشان داد که حجمی حدود ۱۶۰۰۰ مترمکعب از سیلاب وارد مغازه ها و آستان می شود که بیانگر سرریز جریان با دبی حدود ۲۴ مترمکعب بر ثانیه از مقطع رودخانه زیرحوضه غربی می باشد. بخشی از آن، حدود ۱۱۰۰۰ مترمکعب، در نتیجه سقف تونل در محل صحن شمالی آستان مقدس به داخل تونل و سپس به خارج از روستا منتقل می شود. در این مطالعه، براساس برآورد هیدولوژیکی صورت گرفته و تهیه نقشه از مدل رقومی تصاویر ماهواره ای موجود و اصلاح آن براساس نتایج بازدید میدانی، یک مدل هیدرولیکی دو بعدی برای عدم گرفتگی و گرفتگی بازه سرپوشیده تهیه و اقدام به شبیه سازی سیلاب برآورد شده گردید. نتایج نشان داد که در صورت عدم گرفتگی تونل با خودرو و تنه درختان و امکانات مغازه های سیار، جریان سیلاب بطور ایمن از آن عبور می نمود. اما ورود واریزه های مذکور موجب کاهش ۷۸ درصدی ظرفیت مجرا شده و به همراه ارتفاع کم و بعضا تخریب شده دیوار ساماندهی و حفاظتی کناره های رودخانه، شرایط را برای ورود سیلاب به اراضی اطراف و حرکت به سمت پارکینگ خودرو، بازار و سپس آستان مقدس امامزاده داود (ع) فراهم نموده است.

روستای امامزاده داود (ع)، سیل ۱۴۰۱، تحلیل هیدرولوژیکی، تحلیل هیدرولیکی