محمدصادق عنبرسوز - گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده کشاورزی، دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
کیومرث ابراهیمی - گروه مهندسی انرژی های نو و محیط زیست، دانشکده علوم و فنون نوین، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
ابراهیم امیری تلکدانی - گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده کشاورزی، دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

هدف مطالعه حاضر، بررسی خطر آسیب های شیمیایی ناشی از کیفیت آب به سازه های بتنی در سد و شبکه ­آبیاری وشمگیر بوده است. در این مطالعه، بازدید میدانی و نمونه برداری از آب سد و شبکه وشمگیر در خردادماه ۱۴۰۱ انجام شد. به منظور تعیین شدت تهاجم شیمیایی آب به بتن نتایج آزمایش های کیفیت آب با استفاده از شاخص های تهاجم آب­­ نرم و استانداردهای متداول بین­المللی تحلیل شد. هم چنین تغییرات زمانی تهاجم شیمیایی آب با استفاده از داده های دریافت شده از شرکت آب منطقه ای گلستان بررسی شد. شاخص های لانژلیر و رایزنر برای آب سد در خردادماه ۱۴۰۱ به ترتیب برابر ۶/۰- و ۶/۸ و براساس این شاخص ها آب سد به ترتیب خورنده و بسیار خورنده است و سازه بتنی سرریز سد در معرض تهاجم شدید آب نرم قرار دارد. در تمام ماه های مطالعه شده خطر تهاجم حداقل یکی از عوامل آسیب رسان به بتن وجود داشته است. در آذرماه ۱۴۰۰ شاخص رایزنر برابر ۴۹/۸ و مقادیر سولفات و منیزیم به ترتیب ۴۰۰ و ۱۹۹ میلی گرم در لیتر بوده و در این ماه خطر تهاجم همزمان سه عامل آب نرم، سولفات و منیزیم وجود داشته است. بررسی کیفیت آب سد وشمگیر در پنج ماه نشان داد که در چهار ماه آب خورنده است و در دو ماه خطر واکنش یون های سولفات و منیزیم با بتن وجود دارد. لذا به منظور محافظت از سازه بتنی سرریز و پوشش کانال های آبیاری در برابر آب خورنده سد و آسیب های ناشی از واکنش یون های سولفات و منیزیم محلول در آب با بتن، استفاده از پوشش های اپوکسی توصیه می شود.

امنیت آبی, آبشویی بتن, آسیب شیمیایی, بهره برداری پایدار, سازه های سد و شبکه آبیاری وشمگیر