فرزاد هاشم زاده - استادیار، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
فرجاد رفیعی - استادیار، گروه بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان
امیر هادی پور - دانش آموخته مقطع دکتری، گروه علوم دامی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان
محمدحسین رضادوست - استادیار، گروه بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان

در پژوهش حاضر، مخلوطی از گیاهان دارویی غنی از ترکیبات فیتوژنیک به جیره بره های پرواری در شرایط تنش گرمایی افزوده شد و سپس تاثیر آن بر الگوی بیان ژن های کاندیدا مرتبط با سوخت و ساز هورمون انسولین و حاملین گلوکز در بافت عضلانی بررسی شد. بدین منظور و در گام اول، از تعداد ۱۸ راس بره نر در قالب سه گروه تیمار تغذیه­ای (جیره پایه و افزودن یک و دو درصد مخلوط گیاهان دارویی (دارچین، زردچوبه، رزماری و میخک + جیره پایه)) استفاده شد. متعاقبا شاخص­های دما و رطوبت نیز حاکی از آن بود که بره­ها در شرایط تنش گرمایی قرار دارند. در پایان آزمایش، بره­های تیمار آزمایشی، ذبح شده و از بافت عضلانی نمونه­برداری شد. در گام دوم با انجام آزمایش مولکولی، سطح بیان ژن­های کاندیدای جایگاه­های ژنی گیرنده انسولین (INSR)، سوبسترای گیرنده انسولین ۱ (IRS۱)، حامل گلوکز ایزوتایپ ۱ (GLUT۱)، حامل گلوکز ایزوتایپ ۴ (GLUT۴) و گیرنده فعال­کننده تکثیر پراکسی زوم گاما (PPARγ) ماهیچه­ای سنجیده شد. در نهایت، نتایج  این مطالعه نشان داد که در پاسخ به سطوح افزایشی مکمل گیاهان دارویی، بیان ژن های INSR  و GLUT۴ با تابعیت خطی افزایش یافت (۰۱/۰>P). علاوه بر این، سطوح یک و دو درصد گیاه دارویی، به­طور برابر، بیان ژن GLUT۱ را در مقایسه با شاهد، افزایش دادند (۰۱/۰>P). بر خلاف سایر ژن ها، بیان ژن PPARγ با روند تابعیت درجه دوم به وسیله مکمل گیاهان دارویی کاهش یافت (۰۱/۰>P)، به­طوری ­که کمترین سطح بیان ژن در تیمار دارای دو درصد مکمل مشاهده شد. به­عنوان جمع­بندی، نتایج این پژوهش نشان داد که مخلوط گیاهان دارویی مورد استفاده بر الگوهای سطح بیان ژن های مرتبط با سوخت و ساز هورمون انسولین بره­ های پرواری در شرایط تنش گرمایی تاثیر معنی ­داری داشته و کارآیی استفاده از گلوکز را افزایش می ­دهد.

بره پرواری, بیان ژن مرتبط با انسولین, تنش گرمایی, مخلوط گیاهان دارویی