علی خاجی - مرکز تحقیقات تروما، بیمارستان سینا، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران

زمینه و هدف: "کنوانسیون­های چهارگانه ژنو ۱۹۴۹ و پروتکل­های الحاقی ۱۹۷۷" در تعاملات بین­المللی، مبنای ارزیابی رفتار دولت­ها با اسراء جنگی می­باشد. کنوانسیون سوم این مجموعه اختصاص به اسراء جنگی دارد. در این مقاله چگونگی و زمان اعلام به اسارات درآمدن سربازان ایرانی، شکنجه اسراء جنگی، مراقبت­های بهداشتی- درمانی و چگونگی انتخاب نگهبانان و مراقبین عراقی اردوگاه­های اسراء ایرانی، در طول جنگ تحمیلی مورد بررسی قرار گرفته است. روش ها: چهار موضوع «اسارت غیر نظامیان»، «وضعیت بهداشت و درمان اسیران»، «شکنجه اسیران»، « چگونگی انتخاب سربازان اردوگاه­ها» در مورد رفتار با اسیران ایرانی در جنگ تحمیلی انتخاب و در مقایسه با کنوانسیون سوم ژنو ۱۹۴۹ و پروتکل­های الحاقی به آن، مبنای مطالعه حاضر قرار گرفت. در تحلیل و نتیجه­گیری با مطالعه کتابخانه­ای، به موازین اسلامی در مورد رفتار با اسیران جنگی نیز اشاره شده است. یافته ها: در هر چهار موضوع مورد بررسی در این مطالعه نقض حقوق انسانی و موازین بین­المللی به­صورت آشکار و مکرر اتفاق افتاده است. رفتار زندان­بانان و نظامیان عراقی با اسیران ایرانی، هیچگونه نسبتی با حقوق انسانی و موازین اسلامی نداشته است. نتیجه گیری: رفتار رژیم بعثی عراق با اسیران جنگی ایرانی، غیر انسانی و بر خلاف موازین انسانی و اسلامی و کنوانسیون­ها و قراردادهای بین­المللی بوده است. بزرگ داشتن، اهانت نکردن، آزار نرساندن و خوش رفتاری با اسیران جنگی همه از سفارشات اخلاق اسلامی است که در این دوره از اسارت رزمندگان ایرانی به هیچ­وجه در شان آنان رعایت نشده است.

اخلاق, اسیر جنگی, جنگ تحمیلی, کنوانسیون ژنو