سهیل احمدی واستانی - دکتری تخصصی باستان شناسی ( دوران تاریخی)

آسیاب ها در ایران نقش مهمی را در فرآیند تولیدات کشاورزی بر عهده داشتند. آسیاب آبی دستگاهی برای آسیاب و خرد کردن گندم و سایر غلات برای تولید آرد است. این دستگاه با استفاده از فن سرعت آب کار می کند. آسیاب آبی یکی از گونه های مختلف معماری است که ارتباط مستقیم بازندگی اجتماعی و اقتصادی ساکنان گذشته ایران داشته است. آسیاب آبی روستای دینه سر در بخش دودانگه شهرستان ساری تنها آسیاب آبی این استان است که هم اکنون در حال فعالیت است. هدف اصلی از این پژوهش بررسی و تحلیل آسیاب آبی روستای دینه سر ازلحاظ نوع معماری، مصالح به کاررفته در بنا و چگونگی کارکرد آن است. یافته های این پژوهش بر اساس بررسی میدانی و منابع کتابخانه ای جمع آوری و موردبررسی قرارگرفته است. با توجه به هدف مطالعاتی، روش این پژوهش توصیفی _ تحلیلی و شیوه ی تجزیه وتحلیل اطلاعات از گونه ی کیفی بوده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که معماری این آسیاب بر اساس روش های بومی منطقه با استفاده از مصالح چوب، سنگ، گل و مبتنی بر کارکرد مختص فرایند آسیاب شکل گرفته است. همچنین ساختار معماری این آسیاب شامل؛ کانال آب، چرخاب، سنگ های آسیاب، گندم نوکا، تک تکی، ناودانی، آرد نو، چار، کوچ کار، فیه تک، چار است.

دینه سر, آسیاب آبی, پویا, باوندیان