مهدی خوبدل
محسن رضایی آتاقلی پور - Department of Marine Biology, Faculty of Science, University of Hormozgan, Bandar Abbas, Iran
سیدمحمد داخته
مجید عسکری حسنی

زمینه و هدف: یکی از تهدیدهای موجود برای سلامت افرادی که از اکوسیستم­ های بین جزر و مدی و آب­های نزدیک ساحلی خلیج­ فارس بازدید می ­نمایند وجود جانوران سمی در این مناطق است. مطالعه حاضر با هدف شناسایی جانوران سمی و خطرناک برای سلامتی دریانوردان در ناحیه بین جزر و مدی و آب های نزدیک ساحلی خلیج­ فارس انجام شد. روش ها: در این تحقیق زیستگاه ­های گلی و ماسه ­ای صخره­ای در نواحی بین جزر و مدی و آب­های کم عمق ساحلی (با عمق کمتر از یک متر) اطراف جزیره قشم در طی سال ۱۳۹۶ برای بررسی تنوع جانوران سمی که می­توانند برای سلامت انسان خطرآفرین باشند مورد پایش قرار گرفتند. یافته ها: اطلاعات فونستیک دو گروه مهم از جانوران سمی شامل سفره­ ماهی­ های گزنده و صدف­های مخروطی ارائه شد. در مجموع سه گونه صدف مخروطی در منطقه گزارش شد که عبارتند از صدف حلزونی تاج ­مانند (Conus coronatus) (۶۵%)، صدف حلزونی فریجید (Conus frigidus) (۷%)، صدف مخروطی پرمانند (Conus pennaceus) (۲۸%). شاخص غالبیت سیمپسون برای این سه گونه صدف مخروطی برابر بود با SDI-۱=۰.۴۹ که نشان دهنده عدم غالبیت بالای این نرم­تنان در منطقه است. تمام صدف­های مخروطی از سواحل صخره ­ای-ماسه ­ای جمع ­آوری شد و فراوانی آنها در فصل سرد بیشتر از فصل گرم بود. اگرچه خارهای گزنده در بسیاری از سفره­ ماهی­ ها وجود دارند اما گونه ­های ۴ خانواده، مسئول اغلب گزش­های انسانی هستند که نمونه­ های این ۴ خانواده­ که عبارتند از سفره­ ماهی­ های دم شلاقی (Dasyatidae)، پروانه­ ای (Gymnuridae)، عقابی (Myliobatidae) و پوزه­ گاوی (Rhinopteridae) اغلب در فصل گرم در سواحل اطراف جزیره قشم مشاهده شدند. نتیجه گیری: مناطق بین جزر و مدی و آب­های نزدیک ساحلی (با عمق کمتر از یک متر) خلیج ­فارس زیستگاه جانوران سمی همچون صدف­های مخروطی و سفره­ ماهیان گزنده است که می­توانند انسان را گزیده و با تزریق زهر در بدن باعث بروز مشکلاتی برای سلامتی شوند. این خطر بالقوه با آموزش افراد و نیروها در خصوص نحوه برخورد با این جانوران سمی تا حدی می تواند برطرف گردد.

Poisonous and Venomous Marine Animals, Ray Fish, Cone Shell, Persian Gulf., جانوران سمی دریایی, صدف مخروطی, سفره ماهی, خلیج فارس.