علی مهرابی توانا
معصومه یوسف پور - Islamic Azad University, Science Research Branch, Tehran, Iran

زمینه و هدف: آب های ساحلی استان هرمزگان تحت تاثیر آلودگی های زیست محیطی خلیج فارس ناشی از صنایع نفت و گاز می باشد. در مطالعه حاضر به منظور پایش زیستی آلاینده ها، از دوکفه خوراکی Amiantis umbonella، میگوی موزی Fenneropenaeus merguiensis، کفشک باله کوتاه Pseudorhombus elevatus بعنوان شاخص زیستی منطقه، استفاده شد.   روش ها: نمونه برداری از ۸ ایستگاه منتخب در سواحل هرمزگان، در تابستان و زمستان ۱۳۹۵ انجام شد. تعداد ۳۰ عدد دوکفه خوراکی، ۱۵ عدد میگوی موزی و ۱۵ عدد کفشک ماهی جمع آوری شد. نمونه برداری و آزمایشات طبق روش استاندارد MOOPAM انجام شد. برای اندازه گیری PAHs از دستگاه گاز کروماتوگرافی طیف سنج جرمی Gas Chromatography -Mass Spectrometry (GC-Mass) و برای اندازه گیری فلزات سنگین سرب و کادمیوم از دستگاه اسپکتروفتومتری جذب اتمی (Atomic absorption spectrophotometery) AAS استفاده گردید. یافته ها: عضله ماهی فاقد آلودگی سرب (۰/۱±۰/۴۵) و کادمیم (۰/۰۱±۰/۰۷) است اما آلودگی متوسط (PAH (۹۹۸±۰.۱ را دارد. عضله و پوسته میگو آلودگی زیاد با سرب (۰/۷±۴/۹۱) و (۰/۹±۴/۳۱) و (PAH (۱۵۰۵±۰/۱ و (۰/۱±۱۳۳۵) و آلودگی کم (۰/۶±۱/۰۱) و متوسط (۰/۶±۲/۷۸) با کادمیم دارد. بافت نرم دوکفه ای آلودگی متوسط به سرب (۵-۲) و (PAH (۳۸۰±۱/۰ و فاقد آلودگی کادمیم (˃۰/۰۵) بود. آلودگی کادمیم (˃۰/۰۵) در نمونه های مورد بررسی، به میزان کم ثبت شد اما آلودگی سرب (˃۳) و (PAH (۴۲۶±۰/۱ متوسط تا زیاد بود.   نتیجه گیری: نتایج به دست آمده در این مطالعه بیانگر بالاتر بودن میزان غلظت اندازه گیری شده عناصر فلزات سنگین و PAHs در دوکفه خوراکی، میگوی موزی، کفشک باله کوتاه در مقایسه با مقادیر توصیه شده و در نتیجه آلودگی نسبی گونه ها به این آلاینده ها می باشد؛ بنابراین باید مصرف این گونه ها باید با احتیاط بیشتری همراه باشد.

Bio-monitoring, Bioindicator, Pseudorhombus elevatus, Fenneropenaeus merguiensis, Amiantis umbonella, پایش زیستی, بیواندیکاتور, کفشک ماهی, میگوی موزی, دوکفه ای.