محمد حسام محمدی - دانشجوی دکتری، گروه علوم زمین، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
امیرحسین مشکوتی - دانشیار، گروه علوم زمین، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
سرمد قادر - دانشیار، گروه فیزیک فضا، موسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران، تهران، ایران
مجید آزادی - دانشیار، پژوهشکده هواشناسی و علوم جو، تهران، ایران

امروزه شاهد انبوهی از پدیده­های مخرب طبیعی هواشناسی و هیدرولوژیکی هستیم که هرساله تلفات و خسارات مالی و زیست محیطی بیشتری به زندگی بشر وارد می­کنند. یکی از پدیده­های جوی که می­تواند بر ایمنی پرواز، حمل­و­نقل، سازه­ها، انرژی و بسیاری دیگر از جنبه­های زندگی بشری اثر مستقیم داشته باشد، جست­باد است. هدف از این مطالعه، بررسی توزیع زمانی-مکانی جست­باد در کشور ایران در یک بازه زمانی ۱۵ ساله و ارزیابی یک روش تجربی تحت عنوان WPD جهت پیش­بینی این پدیده با استفاده از برونداد مدل WRF است. بدین­منظور داده های ثبت شده در ۳۲ ایستگاه همدیدی بین سال­های ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۸ میلادی موردمطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد تعداد دفعات وقوع جست­باد در مناطق جنوب شرق و شمال غرب کشور به­مراتب بیشتر از سایر مناطق بوده است؛ درحالی که فراوانی وقوع جست­بادهای همرفتی در نیمه غربی کشور بیشتر بود. به طور­کلی، فراوانی وقوع جست­باد در بازه موردمطالعه روندی صعودی داشته و اغلب گزارش­های جست­باد همرفتی مربوط به فصل بهار بوده است. در مجموع، ۶۷ درصد جست­بادها در نیمه اول سال گزارش گردیده­اند و تنها ۱۳ درصد از آن ها در فصل پاییز اتفاق افتاده­اند. همچنین محتمل­ترین زمان وقوع جست­باد بین ساعت­های ۱۸-۱۲ محلی بوده است. در ادامه و از میان روش­های پیش­بینی جست­باد، رابطه­ مورداستفاده در سامانه پس­پردازش یکپارچه مدل WRF (WPD) انتخاب و عملکرد آن در کشور ایران مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از روش پیش­گفته بر روی ۸۸۵ مورد جست­باد غیرهمرفتی، حاکی از عملکرد مطلوب این روش جهت پیش­بینی جست­باد در ایران بود.

ارزیابی, جست باد, غیرهمرفتی, مخاطرات جوی, WRF