محمد غلامی - دانشجوی مهندسی طبیعت، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد
مرتضی اکبری - استادیار و عضو هیئت علمی دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد

بیابانی زایی یک مفهوم جدید نیست ؛ اما یک اصطلاح و واژه نسبتاجدید محسوب می شود. بیابانزایی یک فرآیند تهدیدی و خطر برای همه موجودات به شمار می آید که توسط عوامل مختلفی رخ می دهد.در این بین ، علاوه بر عوامل طبیعی ، فعالیت های انسانی نقش بسزایی در تسریع روند این فرایند دارند. در این پژوهش که به صورت اسنادی و مروری تهیه شده، ابتدا به اهمیت بیابانزایی و عوامل موثر آن اشارهشده و سپس به نقش انرژی های تجدیدپذیر و پاک در کاهش روندبیابانزایی پرداخته شده است . درکشور ایران و به خصوص مناطق بیابانی که بخش های وسیع مرکزی و شرقی را به خود اختصاص دادهاست ، پتانسیل های بسیار خوب و بالقوهای برای استفاده از انرژی های تجدیدپذیر وجود دارد. میزان تابش ماهانه خورشیدی به طور متوسط ۵/۴ تا ۲/۵ کیلووات ساعت بر متر مربع و تعداد روزهای آفتابی دراین مناطق بسیار بالاست . زمین های مسطح و تراکم جمعیت کم درواحد سطح ، از مزایای استفاده از انرژی خورشیدی است . از نظر انرژی بادی نیز پتانسیل ایران برای استفاده از این انرژی بیش از صد هزارمگاوات (۱۰۰ گیگاوات) برآورد شده است . به این شرایط انرژی زمین گرمایی ، هیدروترمال و بایوگاز را نیز می توان اضافه نمود. لذابرنامه ریزی برای استفاده هرچه بیشتر از انرژی های تجدیدپذیربراساس مواد قانونی برنامه های توسعه ای کشور (برنامه ششم و هفتم )جزء ضروریات و الزامات است . بطوریکه استفاده از انرژی های پاک به عنوان جایگزینی مناسب برای استفاده از سوخت های فسیلی ،جلوگیری از جنگل زدایی و بوته کنی یکی از موضوعات اساسی و عاملی موثر در کاهش و توقف روند بیابانزایی است .

بیابانزایی ، مناطق بیابانی ، تخریب سرزمین ،فعالیت های انسانی ، ایران