امیر خسرو دانایی فر - ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهان، بهبهان خوزستان
حمید صادقی گرمارودی - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر بخش تحقیقات دانه های روغنی
سعداله منصوری - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، بخش تحقیقات دانه های روغنی

بیماری پوسیدگی زغالی ناشی از قارچ Macrophomina phaseolina، مهم ترین عامل بوته میری کنجد در کشور و بسیاری از نقاط دنیا است. در سال های اخیر به دلیل تغییر اقلیم و گرم شدن هوا، این قارچ گرمادوست اهمیت دوچندان یافته است. در این تحقیق به منظور غربال ژرم پلاسم کنجد به قارچ ماکروفومینا، ۸۱ ژنوتیپ بومی و اصلاح شده در خزانه بیماری واقع در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهان مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان در قالب طرح لاتیس ساده در دو تکرار در سه سال متوالی کاشته و ارزیابی شدند. بوته میری در تمام طول دوره ی رشدی کنجد و در تمام ژنوتیپ ها مشاهده شد. عامل اصلی بوته میری در این خزانه قارچ ماکروفومینا بود. درصد بوته میری در دوره ی پس از گلدهی محاسبه و پس از تصحیح داده ها با طرح لاتیس، تجزیه واریانس ساده و مرکب انجام شد. نتایج نشان داد که توده ی محلی طارم و لاین داراب۲ دارای بیش ترین سطح مقاومت به بیماری بوده و به عنوان رقم مقاوم شناخته شدند. ۲۲ ژنوتیپ نیز به عنوان نیمه مقاوم شناخته شدند که توده ی محلی پتک موسیان کم ترین آلودگی را در بین آنها داشت. سایر ژنوتیپ ها به عنوان نیمه حساس، حساس و خیلی حساس شناخته شدند.

بوته میری, ماکروفومینا, مقاومت