علی اصغر علیلو - دانشگاه مراغه
حسینعلی فتحی قوشقیه - جهاد کشاورزی بناب
اسماعیل محمدی - جهاد کشاورزی بناب

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت تابستانه و تراکم بوته روی متغیرهای مرفولوژیک، فنولوژیک و عملکرد دانه و علوفه هیبریدهای ۷۰۴، ۵۴۰ و ۵۰۰ ذرت، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی در چهار تکرار در شهرستان بناب انجام شد. در این آزمایش فاصله بین ردیف­ها ۷۵ سانتی متر و فواصل روی ردیف ۱۲، ۱۵ و ۱۸ سانتی متر بود که به ترتیب تراکم­های۱۱۱۰۰۰، ۸۹۰۰۰ و ۷۴۰۰۰ بوته را در هکتار ایجاد کرد. در این مطالعه بیشترین تعداد ردیف در بلال با ۱/۱۸ ردیف به هیبرید ۵۰۰ تعلق داشت، هیبرید ۷۰۴ با ۴/۲۴ دانه، بالاترین تعداد دانه در ردیف بلال را تولید نمود و از نظر تعداد دانه در بلال اختلاف معنی­داری بین هیبریدها ملاحظه نشد. همچنین عملکرد علوفه تر با تولید ۱/۴۸ تن در هکتار از هیبرید ۷۰۴ حاصل شد و هیبرید­های ۵۴۰ و۵۰۰ به ترتیب با تولید ۶/۴۲ و ۸/۴۰ تن در هکتار در رتبه­های بعدی قرار گرفتند. برتری هیبرید ۷۰۴ مربوط به تولید بیوماس بالا در واحد بوته بود، به طوری که این هیبرید با تولید ۹/۱۱۸ گرم وزن خشک در بوته اختلاف معنی­داری با سایر هیبرید های مورد مطالعه داشت. با افزایش تراکم بوته، عملکرد علوفه در واحد سطح به طور معنی دار افزایش و عملکرد تر تک بوته بطور معنی­دار کاهش یافت. بیشترین عملکرد از فاصله روی ردیف ۱۲ سانتی­متری، با تولید ۳/۴۶ تن در هکتارحاصل شد. بررسی صفات فنولوژیکی نشان داد تنها هیبرید زودرس۵۰۰ در شرایط آب و هوایی بناب می­تواند به مرحله رسیدگی (خمیری شدن دانه) برسد. با توجه به حداکثر بودن کیفیت در این مرحله می­توان در صورت تهیه سیلو از هیبرید ۵۰۰ و در صورت استفاده از علوفه ذرت بصورت تازه از هیبرید دیررس ۷۰۴ با حداکثر تراکم استفاده کرد.

تراکم کاشت, ذرت علوفه ای, صفات مرفولوژیکی, عملکرد, کاشت تابستانه و متغیرهای فنولوژیکی