رادوین هدایتی
امیر غلامی
سینا عبدالوند

امپریالیسم فرهنگی که اغلب به کمک رسانه های فراملی صورت می گیرد، یعنی جایگزین کردن باورهای سرمایه داری با ارزش های ملی و جهان سومی. این نوع امپریالیسم به دنبال همسان سازی تمدن ها در لباس، غذا، موسیقی، فیلم، معماری و غیره با کشور صاحب امپریالیسم فرهنگی است. در این شیوه سبک، مارک، سلیقه و ... تبلیغ و ترویج می شوند و از طریق این شیوه ها آرزوها، نیازها، بینش ها، قالب های رفتاری، نظام های آموزشی، شیوه های زیستی و ایدئولوژی علمی از آن کشور ها منتقل و نهادینه می شود؟ گاه نفوذ امپریالیسم فرهنگی آن قدر قوی می شود که این تصور را به وجود می آورد که بعضی از آرمان های مورد تبلیغ، کلید تمامی مشکلات است. استعمار با پشتوانه نظریه های کلان فرهنگی، بهترین راه را برای نفوذ در جهان اسلام از طریق رسانه ها به منظور دگرگونی در فرهنگ جامعه دانسته است و استعمارگران به خوبی دریافته اند که برای دگرگونی رفتار جوانان باید اعتقادات ملی، فرهنگی و اسلامی آنان را دگرگون کرد؟ هدف از این پژوهش، بررسی و تحلیل فعالیت های نظام سرمایه داری و کشور های سلطه گر در راستای تقویت ایدئولوژی استعمار و تعیین نقش شبکه های اجتماعی و رویکرد های جهانی شدن در ترویج امپریالیسم فرهنگی می باشد. در این راستا ابتدا ابعاد متفاوت امپریالیسم اقتصادی و امپریالیسم فرهنگی در دو فاز کتابخانه ای و میدانی جمع آوری شده و راهکار هایی جهت مقابله با آن ارائه گردید. در بخش میدانی، پرسشنامه ای ۸ سواله بر اساس طیف لیکرت طراحی گردیده و پاسخ های آن تحلیل گردید و سپس نتایج با دیگر پژوهش ها مقایسه شد. نتایج این پژوهش نشان داد که نوجوانان علی رغم خودآگاهی مناسب در رابطه با جهت گیری های رسانه ها، امپریالیسم فرهنگی و امپریالیسم اقتصادی درگیر استراتژی های امپریالیستی می شوند و این، برای کشور های استعمارگر دارای ایدئولوژی استعمار موقعیت بسیار مناسبی است تا جهانی شدن یا به عبارتی جهانی کردن کشور های زیرمجموعه خودشان را با سرعت بیشتری ادامه بدهند.

امپریالیسم فرهنگی-اقتصادی، رسانه های فراملی، نظام سرمایه داری، ایدئولوژی استعمار، جهانی شدن